Działania samorządu województwa świętokrzyskiego na rzecz seniorów

Proces starzenia się populacji dotyka całą Europę, również Polskę. Województwo świętokrzyskie jest regionem, który starzeje się najszybciej w Polsce. Jest to ogromne wyzwanie, szczególnie dla samorządów. Jakie działania podejmuje Samorząd Województwa, aby zmierzyć się z tą sytuacją?

Kluczowym wyzwaniem dla polityki społecznej województwa świętokrzyskiego jest starzenie się społeczeństwa. Wraz z postępującym starzeniem się populacji województwa świętokrzyskiego, wzrastać będzie liczba osób z niepełnosprawnościami oraz osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. Priorytetem w regionalnej polityce społecznej na rzecz seniorów realizowanej w tej kadencji jest utrzymanie samodzielności osób starszych i zapewnienie warunków do aktywności seniorów. Realizujemy szereg przedsięwzięć, których celem jest pobudzanie ich aktywności – aktywności w aspekcie wielowymiarowym – pod względem społecznym, edukacyjnym, sportowym i kulturalnym.

W bieżącym roku ogłaszane będą pierwsze nabory w ramach programu regionalnego Fundusze Europejskie dla Świętokrzyskiego, dzięki którym skala wsparcia seniorów w sposób znaczący zwiększy się.
W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ogromne wsparcie skierowane zostanie do samorządów jak i organizacji pozarządowych na rozwój usług opiekuńczych, zatrudnianie asystentów osób z niepełnosprawnościami, tworzenie dziennych ośrodków wsparcia oraz rozwój opieki wytchnieniowej dla opiekunów osób starszych. Działania te wynikają wprost z diagnozy potrzeb i stanowią odpowiedź na potrzeby zarówno dnia dzisiejszego jak i te, z którymi będziemy się mierzyć w najbliższej przyszłości.

Głównym narzędziem samorządu województwa w zakresie rozwiazywania i łagodzenia problemów społecznych są oczywiście fundusze europejskie. Jak kierunki wsparcia seniorów będą możliwe do realizacji w ramach tych środków?

Głównym instrumentem oddziaływania, jakim dysponuje samorząd województwa są fundusze europejskie, które są rozdysponowane zgodnie z programem regionalnym Fundusze Europejskie dla Świętokrzyskiego. W części dotyczącej wsparcia seniorów jest to głównie Europejski Fundusz Społeczny gdzie na usługi społeczne i zdrowotne alokacja środków jest w tym okresie programowania rekordowa i wynosi 132,6 mln EUR.

W ramach tych środków możliwe będzie dofinasowania projektów w zakresie m.in. tworzenia miejsc świadczenia usług opiekuńczych, rozwoju usług asystenckich, rozwoju specjalistycznych usług opiekuńczych w ramach opieki rodzinnej i środowiskowej, zapewnienie opieki nad osobami potrzebującymi wsparcia w codziennym funkcjonowaniu w zastępstwie za opiekunów będących członkami rodzin, wsparcie psychologiczne i szkolenia dla opiekunów, dowożenie posiłków, drobne usługi remontowe, porządkowe, higieniczne, świadczone w domu oraz działania zapobiegające umieszczaniu osób w placówkach całodobowych co wpisuje się w politykę państwa zmierzającą do deinstytucjonalizacji i rozwoju usług społecznych. Pierwsze konkursy na realizacje tego typów projektów zgodnie z harmonogramem naborów ogłaszane będą pod koniec II kwartału bieżącego roku. Zachęcam samorządy, oraz organizacje pozarządowe do aplikowania o te środki. Środki te pozwolą na zbudowania w regionie sprawnie funkcjonującego systemu wsparcia seniorów.

Pani Marszałek, nadzoruje Pani m.in. prace Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej, który realizuje wiele inicjatyw na rzecz seniorów. Jakie działania na rzecz seniorów w najbliższym czasie planuje ROPS?

Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej realizuje szereg działań na rzecz seniorów. Staramy się zapraszać czy też angażować seniorów do uczestnictwa w większości przedsięwzięć które realizujemy. Poprzez Świętokrzyską Radę Seniorów - dajemy przestrzeń seniorom do dyskusji, pytamy ich o zadanie w spawach istotnych zarówno dla rozwoju województwa a także istotnych z punktu widzenia seniora aktywnego i zależnego od rodziny lub instytucji.

Planujemy w bieżącym roku już po raz drugi organizację wojewódzkiej inauguracji Roku Akademickiego Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Pierwsza inauguracja, która odbyła się Filharmonii Świętokrzyskiej została bardzo pozytywnie odebrana przez świętokrzyskich seniorów – seniorów, którzy pragną realizować swoje pasje i spełniać marzenia niespełnione. To czas ich aktywności również umysłowej, uczestnictwo w wykładach daje im poczucie własnej wartości i zwiększa ich możliwości w codziennym funkcjonowaniu.

Poprzez działania Regionalnego Ośródka Polityki Społecznej wzmacniamy potencjał organizacji pozarządowych, które realizują działania na rzecz seniorów. Co roku zwiększamy środki przekazywane w ramach konkursów z programu współpracy z organizacjami pozarządowymi. W 2023 jest to 330 tyś zł to jest o 50 tyś więcej niż w roku ubiegłym.

Aktualnie mocno pracujemy na projektem, który będzie realizowany przez ROPS w najbliższych latach. Projekt pod nazwą „Tworzenie Lokalnych Systemów Wsparcia Seniorów” gdzie rolę Lidera pełnić będzie Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego, rolę Partnera jednostki samorządu terytorialnego w tym miasto Kielce i gminy powiatu kieleckiego.

Projekt pn. Tworzenie lokalnych systemów wsparcia seniorów wydaje się bardzo ciekawą inicjatywą, proszę powiedzieć coś więcej o tym projekcie.

Jest to projekt strategiczny realizowany w trybie niekonkurencyjnym, który zakłada opracowanie, testowanie i wdrożenie modelu koordynacji usług społecznych i zdrowotnych na rzecz seniorów. Istotą modelu będzie współpraca pomiędzy instytucjami pomocy i integracji społecznej, jednostkami samorządu terytorialnego i ich jednostkami organizacyjnymi, a także podmiotami leczniczymi świadczącymi podstawową opiekę zdrowotną.

Alokacja na realizacje działań w projekcie wynosi 63 529 411,77 zł. Projekt realizowany będzie od lipca bieżącego roku do końca czerwca 2026 roku. W tym czasie wspólnie z partnerami będziemy realizować działania, które docelowo mają doprowadzić do budowy lokalnych systemów wsparcia seniorów, będą wzorcem do naśladowani dla wszystkich samorządów naszego regionu. Dla każdego seniora uczestnika projektu opracowany zostanie indywidualny program wsparcia. Przeprowadzona zostanie indywidualna diagnoza, nie tylko stanu zdrowia i potrzeb społecznych ale również sytuacji rodzinnej ze szczególnym uwzględnieniem problemów, zagrożeń i występujących w środowisku seniora.

Usługi opiekuńcze świadczone będą w miejscu zamieszkania uczestnika projektu, będziemy podejmować działania aby senior „zależny” był jak najdłużej w swoim rodzinnym środowisku.

Dla samodzielnych, aktywnych uczestników Projektu organizowane będą zajęcia rehabilitacyjno - usprawniające w Klubach Seniora, bądź innych dostępnych na danym terenie miejscach. Zajęcia związane z aktywizacją prozdrowotną będą obejmować także aktywną integracją (m.in. Nordic Walking, zajęcia na basenie, zajęcia ogólnousprawniające), a także wyjazdy edukacyjno – zdrowotne , usługi w obszarze kultury (wyjazdy do kina, teatru, filharmonii), spotkania wielopokoleniowe w miejscach do tego przeznaczonych, dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Bardzo ważnym ogniwem w systemie wsparcia seniorów mogą być organizacje społeczne. Jak Pani Marszałek ocenia zaangażowanie organizacji sektora pozarządowego w działania na rzecz seniorów.

Obserwując organizacje pozarządowe szczególnie te działające lokalnie widzę ogromne zaangażowanie osób, chcących działać w swoich małych ojczyznach. Szczególnie cieszy mnie zaangażowanie naszych seniorów, którzy bardzo chętnie podejmują i włączają się w różne inicjatywy. Bardzo duży potencjał dostrzegam w Kołach Gospodyń Wiejskich, których działalność ma bardzo ważny aspekt jakim jest międzypokoleniowość. KGW wzmacniają aktywność społeczności lokalnej, integrują i kultywują tradycję i dziedzictwo naszego regionu, przekazują młodszym pokoleniom wiedzę na temat naszej kultury.

Jako Zarząd Województwa Świętokrzyskiego, dokładamy wszelkich starań aby rozwijać współpracę z organizacjami pozarządowymi. Z roku na rok przeznaczamy coraz większe środki finansowe na ich działania w zakresie sportu, turystyki i kultury, zdrowia, polityki społecznej a także rolnictwa. Zależy nam zarówno na rozwoju dużych organizacji ale równie ważne są dla nas te małe lokalne stowarzyszenia, kola gospodyń wiejskich. W 2022 roku na realizację Programu Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi przeznaczyliśmy kwotę 5,2 mln zł w bieżącym roku prawie 600 tys. zł więcej tj. 5,8 mln zł.

W tej kadencji samorządu dużą wagę przywiązujemy do sieciowania organizacji. W lutym zorganizowaliśmy w ramach projektu Świętokrzyska Ekonomia Społeczna duże wydarzenie w Targach Kielce mające na celu wymianę doświadczeń i integrację środowiska organizacji pozarządowych. Ciekawostka jest, że najstarsze koło gospodyń wiejskich , które wzięło udział w tym wydarzeniu działa od 50 lat a najmłodsze od roku. Tak więc była to autentyczna wymiana doświadczeń.