Echa skandalu wciąż nie milkną

Dla wielu konecczan wyburzenie budynku przy ulicy Zamkowej 7, w której przez wiele lat swą siedzibę miało biuro Polskiego Towarzystwa Turystyczno - Krajoznawczego oraz Izba Pamięci i Tradycji Ziemi Koneckiej przekształcona rok temu w Muzeum Regionalne, to wciąż skandal. Decyzje starosty koneckiego, dyrektorki banku, który był właścicielem obiektu, wojewódzkiego konserwatora zabytków są nadal dla ludzi zainteresowanych problemem niezrozumiałe. Faktem jest, że siódmego października ubiegłego roku jeden z najładniejszych budynków w centrum miasta wystawiony na początku XX wieku przestał istnieć.

Część zbiorów Muzeum Regionalnego znalazło tymczasowe miejsce w gablotach na korytarzu budynku w parku, w którym swą siedzibę ma Powiatowe Biuro Pracy oraz Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Reszta jest dla zwiedzających niedostępna.

Tajemnicze schowki

Wraz ze zniknięciem z koneckiej mapy dawnej siedziby PTTK dla jego działaczy oraz członków Komisji Opieki nad Zabytkami znikła bezpowrotnie możliwość ocalenia tego, co w sobie kryły mury i nieznane schowki obiektu. A jak się okazało, takie schowki były między innymi pod schodami i podłogą. Znalazł je były kierownik budowy firmy, która zajmowała się wyburzaniem kamienicy.

- Roboty wyburzeniowe siódmego października ubiegłego roku prowadzone były w tempie ekspresowym i przebiegały w atmosferze skandalu - wspomina Wojciech Pasek, prezes koneckiego oddziału PTTK i aktywny członek Komisji Opieki nad Zabytkami. - Następnego dnia w południe po budynku nie było już śladu. Poprosiłem wówczas Mateusza Kamodę, kierownika budowy i towarzyszących mu robotników o umożliwienie dokonania oględzin w miejscu składowania gruzu. Odmówiono mi, obiecując jednak, że w przypadku znalezienia na wysypisku jakichkolwiek dokumentów lub przedmiotów o wartości historycznej nie zostaną one zniszczone, a o znalezisku takim zostanę poinformowany.

Dotrzymał słowa

Mateusz Kamoda odezwał się po dwóch miesiącach. - Pod koniec listopada przekazał mi plik dokumentów finansowych z okresu międzywojennego oraz karton potłuczonych żeliwnych wyrobów koneckich firm - kontynuuje Wojciech Pasek. - Znaleziska zostały skatalogowane. Ich wykaz znajduje się w Biurze PTTK przy ul. Partyzantów 1.

Wśród 109 dokumentów Banku Ludowego w Końskich, które przechowane były przez 80 lat w schowku pod schodami, zabezpieczono między innymi: oświadczenia i deklaracje majątkowe, zobowiązania finansowe, zaświadczenia i fiszki katalogowe o stanie majątkowym mieszkańców powiatu koneckiego.

W drugiej skrytce, znajdującej się pod posadzką w okolicy pieca, ukryte były okazałe żeliwne emblematy Związku Legionistów Polskich w Końskich o wymiarach sięgających 30 centymetrów.

- Z przekazanych fragmentów nie udało się skompletować całych odlewów - dodaje prezes PTTK. - Są to części orzełków strzeleckich i innych symboli organizacji patriotycznych z okresu międzywojennego. Znalezisko stanowi bardzo ciekawy materiał dla regionalistów i historyków zajmujących się badaniem przeszłości. Temat emblematów nie jest definitywnie zamknięty, gdyż istnieje jeszcze szansa na pozyskanie podobnych kompletnych obiektów.

Podczas wyburzenia kamienicy kompletnemu zniszczeniu uległo wyposażenie wnętrz kamienicy, takich jak stara boazeria czy zabytkowe piece kaflowe. - Determinacja i pośpiech właściciela budynku były tak wielkie, że wyposażenia tego nie zdążyli zdemontować pracownicy firmy wyburzeniowej - mówi oburzony Wojciech Pasek. - Członkowie Komisji Opieki nad Zabytkami uchronili przed unicestwieniem tylko zewnętrzne elementy zabytkowe kamienicy: drzwi wejściowe oraz żeliwne barierki balkonowe z podporami wykonane prawdopodobnie półtora wieku temu przez konecką Fabrykę Piotra Ławacza.

- W czasie akcji rozbiórkowej odmówiono nam możliwości zabrania tych elementów z placu budowy, tłumacząc to poleceniem pozostawienia ich do dyspozycji Banku Spółdzielczego kontynuuje szef PTTK. - Uważamy, że zabytkowe drzwi i balkon mogłyby zostać wykorzystane w przypadku doprowadzenia do rekonstrukcji kamienicy. Z wiedzy, jaką posiadamy, wynika, iż zostały one zabezpieczone przez robotników. W najbliższym czasie Komisja Opieki nad Zabytkami wystąpi do właściciela firmy wyburzeniowej o ich przekazanie na cele muzealne.

Medal dla... kierującego rozbiórką

Ostatnie spotkanie władz PTTK oraz Komisji Opieki nad Zabytkami było okazją do podziękowania Mateuszowi Kamodzie za jego postawę. - Paradoksem jest to, że z jednej strony miał on swój osobisty udział w pozbawieniu miasta charakterystycznego zabytku, z drugiej zaś strony wdzięczni mu jesteśmy za dotrzymanie danego słowa o ocaleniu z gruzu ciekawych dokumentów
i pamiątek historycznych tłumaczy działacz. - Dlatego decyzją Zarządu Oddziału PTTK z 29.01.2010 r. został on wyróżniony specjalnym Medalem Muzeum Regionalnego PTTK w Końskich "Za Pomoc i Współpracę" wraz z certyfikatem potwierdzającym jego nadanie. Otrzymał też film autorstwa Kazimierza Wilka "Końskie. 1000 lat historii" oraz publikację "Droga do muzeum w Końskich".

- Jeszcze jeden paradoks - kończy Wojciech Pasek. - Ostatni nadany medal muzeum dla nadzorującego wyburzenie Mateusza Kamody nosi numer 85. Natomiast na Zjeździe Oddziału 20 marca 2009 r. medal z numerem 1 otrzymała Danuta Pakos, prezes Banku Spółdzielczego i jednocześnie wiceprzewodnicząca Rady Muzeum, która w 2004 roku znacząco przyczyniła się do powstania placówki, a w roku ubiegłym niemal do jego całkowitej likwidacji...

Warto wiedzieć:

Wszystkie przedmioty odzyskane z gruzowiska i przekazane przez Mateusza Kamodę do Muzeum Regionalnego PTTK zostały wyeksponowane w dwóch gablotach obok innych ciekawych zabytków w zachodnim skrzydle pałacowym w parku przy ulicy Partyzantów 1. Można je oglądać w dni robocze, w godzinach pracy Powiatowego Urzędu Pracy od godz. 7.30 do 15.30.