Gdy trafi ci się gorzka cukinia lub ogórek, od razu wyrzuć. Zjedzenie grozi ciężkim zatruciem, utratą włosów, a nawet śmiercią!

Sięgając po warzywa takie, jak dynia, cukinia, ogórek, dynia, kabaczek czy patison (oraz melon), nigdy nie należy jeść egzemplarzy o nieprzyjemnym smaku.

Surowego miąższu najlepiej spróbować przed przerobieniem na potrawę – jeśli w zetknięciu z językiem jest gorzki, oznacza to, że zawiera silną toksynę o nazwie kukurbitacyna. Znane są przypadki osób, u spowodowała ona zatrucie pokarmowe, a jego efektem była m.in. utrata większości włosów.

Inne objawy zatrucia kukurbitacyną to nudności, wymioty i biegunka, które rozpoczynają się wkrótce po spożyciu toksyn. Ich występowanie w przypadku jednej z mieszkanek Francji trwało około dnia, natomiast po upływie tygodnia zauważyła ona wypadanie włosów z głowy i okolic intymnych. Jak doniesiono w „JAMA Dermatology”, tę samą zupę z dyni zjadło część członków rodziny, ale w mniejszej ilości. Wywołało objawy zatrucia, ale nie utratę owłosienia. Inni zrezygnowali z dania z powodu gorzkiego smaku.

W drugim przypadku kobieta, która również jadła zupę z dyni pomimo odmowy jedzenia jej przez rodzinę, doświadczyła „dotkliwych wymiotów” już godzinę później i trwał one przez wiele godzin. Po upływie 3 tygodni ona również straciła duże obszary włosów na głowie i w okolicach łonowych, a także pod pachami.

We Francji odnotowuje się kilkadziesiąt zatruć dyniowatymi rocznie, a przyczyną połowy z nich są warzywa kupne (dane dla naszego nie są niestety dostępne). Znane są także przypadki śmiertelne, bo zjedzenie gorzkiej cukinii zakończyło się tragicznie m.in. dla mieszkańca Niemiec.

Zobacz też: Zatrucie pokarmowe a grypa jelitowa. Czym się różnią?

Gorzki smak jest najmniej lubiany i pełni funkcję ostrzegawczą, bo właśnie takie są w większości toksyny roślinne. Nie bez powodu ludzki zmysł może wyczuwać w ten sposób aż kilkadziesiąt różnych związków. Warto mu zaufać i w przypadku dyni czy cukinii zrezygnować z jedzenia gorzkiego warzywa.

W przypadku zatrucia kukurbitacyną z warzyw dyniowatych występują zwykle wymioty, biegunka, (czasem z krwią) i ból brzucha. Objawy te mogą łatwo doprowadzić do odwodnienia, które powoduje niskie ciśnienie, przyspieszoną akcję serca i zawroty głowy. Inne powikłania to obrzęk trzustki, wątroby, pęcherzyka żółciowego i nerek.

Spożyta w większej ilości, kukurbitacyna powoduje do śmiertelnego obrzęku płuc, gdy gromadzi się w nich nadmiar wody. Wypadanie włosów to stosunkowo późno odkryty objaw, na szczęście nie do końca trwały. We wspomnianych przypadkach u obu kobiet włosy odrosły, choć niestety stały się słabe i łatwo ulegały uszkodzeniom.

Czytaj także: To warzywo zawiera groźną truciznę. W Polsce jemy je nawet codziennie

Jednym z możliwych mechanizmów szkodliwego działania kukurbitacyny z dyniowatych jest upośledzenie podziałów komórek w macierzy włosa w mieszkach włosowych, który powoduje chorobowe łysienie anagenowe. Właściwości te starano się wykorzystać w latach 60. do opracowania leku na raka, jednak szybko porzucono badania ze względu na zbyt wysoką toksyczność kukurbitacyny – a właściwie kukurbitacyn, bo związków takich w różnych warzywach dyniowatych jest kilkanaście.

Nie należy jednak obawiać się nawet na surowo dyni czy cukinii, która nie jest gorzka. Gatunki hodowlane krzyżowano tak, by wyeliminować z nich kukurbitacynę i jej gorycz. Jeśli pojawi się w jakimś okazie, jest to wynik zapylenia przez owady, które odwiedzały także gatunki dzikie i ozdobne. Tych także nie należy jeść pod żadnym pozorem. Jeśli dynie i tykwy są sprzedawane jako dekoracja, należy trzymać się zaleceń producenta.