Modliszkę możesz spotkać na łące, ale też w ogrodzie, a nawet w mieście! Poznaj jej zwyczaje i sprawdź, czy jest niebezpieczna dla człowieka

Modliszka zwyczajna (Mantis religiosa) do niedawna kojarzyła się z „ciepłymi krajami”. Te owady można było spotkać głównie na wakacjach na południu Europy (tam zresztą żyje więcej ich gatunków). Jednak modliszki żyją również w Polsce. W dodatku – tu prawdziwa niespodzianka – robią to od setek lat. W XVIII wieku pisano, że jest „nierzadka” w okolicach Warszawy. Jednak potem modliszek ubywało. Do bardzo niedawna były nieliczne i występowały tylko w kilku miejscach, głównie na południowym-wschodzie kraju. Jednak warto wiedzieć, że modliszka zwyczajna to owad rodzimy w Polsce.

Polecamy: Zobacz, jak wygląda larwa biedronki. To prawdziwy pożeracz mszyc!

Od dosłownie kilkunastu lat trwa „wielki powrót modliszki”. Tych owadów zaczęło przybywać i ruszyły także na północ i zachód. W 2014 r. zaobserwowano ją już nawet w Olsztynie, a trochę później w Giżycku. Obecnie modliszka występuje na terenie całej Polski.

W naturze modliszki żyją na otwartych, wygrzanych słońcem polanach. Ale można je także spotkać w ogrodach, a także w… miastach. To ciepłolubne owady, a miasta są tzw. wyspami ciepła. Modliszka może więc wpaść z wizytą do domu. Te owady mają skrzydła i potrafią latać, ale z tej umiejętności korzystają głównie samce, i to na krótkie dystanse. Samice to raczej piechurki.

Skoro modliszkę coraz łatwiej spotkać, palące staje się pytanie, czy modliszka jest niebezpieczna dla człowieka? Ten owad to niezwykle skuteczny i zawzięty drapieżnik, ale jest groźny tylko dla różnych owadów i innych drobnych stworzeń. Człowieka nie zaatakuje, ale musisz wiedzieć, że może się bronić. Jeśli schwytasz ją lub podsuniesz jej palec pod aparat gębowy, jak najbardziej może ugryźć. A żuwaczki ma mocne. Nie jest jednak jadowita i poza mechanicznym urazem nic ci nie grozi. Jednak modliszek nie należy niepokoić i prowokować – są pod ścisłą ochroną.

Jeśli jakaś zbłąkana modliszka zawita do domu, złap ją i wynieś na zewnątrz. Najlepiej nakryj ją jakimś kubkiem, a od spodu wsuń tekturkę. Wszyscy będą bezpieczni, a modliszka gotowa do eksmisji.
Natomiast jeśli spotkasz modliszkę w ogrodzie, nie musisz nic robić. Może poza obserwacją tego fascynującego i jednak jeszcze dość egzotycznego owada. Poza tym to jednoosobowe komando do zwalczania owadów i pająków (choć jej ofiarą padają także pożyteczne owady).

Modliszka żywi się wszelkimi owadami, nawet dużymi i walecznymi, łącznie z pasikonikami i osami. Zjada także pająki, nie pogardzi też innymi stawonogami.

Modliszka to skuteczny drapieżnik. Na ofiarę spokojnie czeka, siedząc bez ruchu. Potem następuje błyskawiczny atak, ofiara zostaje schwytana parą potężnych przednich odnóży i trafia do nie mniej okazałych żuwaczek. Bezbłędny atak ułatwiają też rozbudowane oczy, które zapewniają trójwymiarowe widzenie. Są duże i osadzone na charakterystycznej, trójkątnej głowie. A głowę modliszka może obrócić o 180 stopni, nie ruszając ciałem. Ta umiejętność bywa też zabójcza dla… samców modliszek.
Modliszki to duże owady – samice mogą mieć 7,5 cm długości, samce są nieco mniejsze. Bardzo charakterystyczne są przednie odnóża, przekształcone w mocny aparat chwytny. Owad, który wpadnie w te „łapy”, raczej nie ujdzie z życiem. Jednak to właśnie dzięki nim sylwetka modliszki kojarzy się z… modlącym się człowiekiem o pobożnie złożonych rękach. To zapewniło nazwę temu owadowi (inna nazwa modliszki to wieszczka czczona).

Dodam tylko, że modliszka w sumie ma 6 odnóży, wspomniane już skrzydła, wydłużony odwłok oraz „uszy”, a właściwie organ słuchowy, który znajduje się przy tylnych odnóżach. Za to na głowie widoczna jest para czułków, dłuższych u samców niż u samic.

Jedną z najbardziej znanych informacji o modliszkach jest to, że samica zjada samca po kopulacji. Tak naprawdę robi to jeszcze w trakcie, ale okazało się, że w naturze tylko 1/3 samców „traci głowę na randce” (znacznie większy odsetek jest u modliszek w niewoli). Jednak i tak pod koniec sezonu przy życiu pozostają głównie samice. Składają one jaja, które w polskich warunkach zimują. Młode modliszki wylęgają się dopiero wiosną. Następnie przechodzą 5-6 tak zwanych wylinek, kiedy zrzucają „skórę” i dzięki temu rosną (młode są podobne do dorosłych). W sumie modliszki żyją 2-3 miesiące (w zależności od płci), a dorosłe osobniki można spotkać latem. Jesienią zginą. Zimę przetrwa następne pokolenie w postaci jaj w „kokonach”.

Źródła

• Kowalczyk, K., Modliszka – opis, występowanie i zdjęcia. Owad modliszka ciekawostki, ekologia.pl
• Liana, A., Modliszka zwyczajna, Polska Czerwona Księga Zwierząt, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków 2004
• Modliszka zwyczajna, swiatkarpat.pl
• Modliszka zwyczajna (Mantis religiosa) – Spełnione marzenie, swiatmakro.com