Na… wnuczka i księdza - sposobem przyciągnęli na badania profilaktyczne

Na wnuczka, na księdza, na sołtysa, na pokaz wizażu. To nie wypis z kroniczki policyjnej, ale strategie marketingowe stosowane przez samorząd gminy Raków, żeby zachęcić mieszkańców do korzystania z badań profilaktycznych. Startuje III edycja konkursu Zdrowa Gmina organizowanego przez Polską Unię Onkologii.

W tym roku do udziału zostały zaproszone 1943 gminy z terenu 12 województw, w tym po raz drugi z województwa świętokrzyskiego. Celem konkursu jest zwiększenie liczby osób zgłaszających się na badania profilaktyczne ukierunkowane na wczesne wykrywanie raka piersi, raka szyjki macicy i raka jelita grubego. Realizując program, Polska Unia Onkologii chce przekonać lokalne władze do konieczności prowadzenia intensywnych działań w zakresie profilaktyki nowotworowej, a także zmobilizować publiczne ośrodki zdrowia do aktywnego kierowania mieszkańców gmin na badania przesiewowe - mammografię, cytologię i kolonoskopię, finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia i Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych. Na gminę, która zmobilizuje do badań profilaktycznych największy odsetek swoich mieszkańców i przygotuje najciekawszy projekt profilaktyki onkologicznej czeka nagroda - 100 tysięcy złotych na realizację tego projektu.

Czy już się badałaś, kobieto?

W poprzednich edycjach na badania zgłosiło się 50 000 osób więcej niż przed rozpoczęciem konkursu. - Trzeba mieć pomysł - przyznaje Jadwiga Milewicz, zastępca wójta gminy Raków, który zakwalifikował się do finału ubiegłorocznej edycji Zdrowej Gminy. W Rakowie urzędnicy używali różnych form perswazji, do podstawowych należały metody: na sołtysa, na księdza, na wnuczka, na wizaż, na święto. Do badań zachęcali sołtysi przy okazji załatwiania urzędowych spraw, księża włączyli komunikaty o terminach badań do ogłoszeń parafialnych i namawiali do nich na mszach. Gmina zorganizowała imprezy dla pań, między innymi pokazy kosmetyczne, dzień kobiet, dzień Babci, na których wręczano zaproszenia na badania. - Poprosiliśmy o pomoc dzieci. W szkołach i przedszkolach, przeprowadziliśmy pogadanki, wyposażyliśmy dzieciaki w ulotki i podpowiadaliśmy, żeby pytały: babciu, mamo, czy już się badałaś? - opowiada Jadwiga Milewicz. - Oprócz tego gmina kilkakrotnie organizowała rakowiankom bezpłatny dojazd na badania do Kielc.
Co dają badania?

W drugiej edycji konkursu wzięło udział 48 gmin z województwa świętokrzyskiego. Do finału zakwalifikowało się 12 gmin z sześciu województw, w tym Raków i Klimontów ze świętokrzyskiego. Zwyciężyła gmina Domanice z województwa mazowieckiego, gdzie aż 60 proc. mieszkańców poddało się badaniom profilaktycznym. W gminie Raków w ramach etapu podstawowego programu profilaktyki raka piersi przebadało się 42,57 procent populacji kobiet, przy średniej wojewódzkiej 28,68 proc. oraz średniej krajowej 37,24 proc. W ramach programu profilaktyki raka szyjki macicy przebadało się 26,82 procent populacji kobiet, przy średniej wojewódzkiej 25,91 proc. oraz średniej krajowej - 23,79 proc. - Nie wygraliśmy, ale mimo wszystko warto było, bo może udało się komuś uratować życie. Wiemy już, jakie błędy trzeba poprawić następnym razem - ocenia Jadwiga Milewicz.

Doktor Arkadiusz Chil, szef wojewódzkiego ośrodka koordynującego Program Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy i Raka Piersi mówi, że statystyki są nieubłagane: - W ubiegłym roku, kiedy była kampania wojewody świętokrzyskiego "Kochaj życie", konkurs Zdrowa Gmina mieliśmy szóste miejsce w Polsce pod względem objęcia mammografią bieżącej populacji. W tym roku mamy ostatnie. Rok temu w cytologii mieliśmy szóste miejsce, obecnie dziesiąte.

Inaczej się nie da?

Bez kampanii edukacyjnych nie da się poprawić statystyk wykrywania wczesnej postaci nowotworów. Bo nie mamy czasu na profilaktyczne badania, bo służba zdrowia nie działa jak należy, bo kolejki, terminy, chaos organizacyjny, itd. Choć, jak przyznają pracownicy ŚCO, często bywało, że cytomammobus, który objeżdżał miejscowości w naszym regionie stał pusty, bo panie nie były zainteresowane. - Ale i tak mobilne badania cieszą się większym zainteresowaniem niż te, na które pacjentki muszą przyjechać do placówek stacjonarnych - zauważa dr Chil.

W tym roku, jak informuje Beata Szczepanek, rzecznik prasowy świętokrzyskiego oddziału NFZ, kontrakt na mobilną mammografię podpisano z pięcioma świadczeniodawcami. W świętokrzyskie wyruszy pięć mammobusów.

Jadwiga Milewicz, wicewójt Rakowa uważa, że sporo można jeszcze ulepszyć, gdyby służba zdrowia wykazała się większą aktywnością: - Lekarze mogliby udzielając porad w przychodni i na wizytach domowych przy okazji uświadamiać pacjentów, żeby zgłaszali się na badania. Ludzie inaczej przyjmują takie zalecenia od lekarza, a inaczej, kiedy mówi to urzędnik. Gdyby nacisk szedł z dwóch stron, efekty byłyby lepsze.

- W mentalności mieszkańców naszej gminy wciąż pokutuje stereotyp, że rak to wyrok, niezależnie od stadium, w jakim choroba została wykryta. Zamierzamy to zmienić i edukować ludzi poprzez integrację, zabawę, kulturę i sport - planuje wicewójt i zamierza przystąpić do trzeciej edycji konkursu. Jak się dowiedzieliśmy, swój akces zgłosił już Sandomierz i gmina Bejsce. Do 15 maja gminy mogą zgłaszać się wypełniając formularz znajdujący się na stronie www.konkurszdrowagmina.pl.