Odzyskać utraconą nadzieję

Jeden z tych, który upadek przeżył, opowiadał ostatnie chwile tuż przed nim. - Jeśli spotkam choć jedną osobę, która się do mnie uśmiechnie, nie skoczę - myślał sobie. Skoczył…

Tak właśnie często jest z ludźmi, którzy w akcie skrajnej desperacji szukają ratunku. Chcą się zabić, ale… szukają choć jednego powodu, żeby móc tego nie zrobić. - Ludzie myślą o samobójstwie wtedy, kiedy tracą nadzieję. Nadzieję na to, że będzie lepiej - mówi podkomisarz Anna Panasz, psycholog z Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach. Wielokrotnie rozmawiała z bardzo zdesperowanymi ludźmi. Takimi, którzy stoją nad krawędzią. Ostatni raz - nocą z poniedziałku na wtorek…

KRZYK O POMOC

To wtedy, już dobrze po północy na telefon zaufania, czynny zawsze u oficera dyżurnego Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach zadzwoniła jakaś kobieta. Mówiła, że chce się zabić, ale jednocześnie szukała pomocy, wsparcia. W domu była sama. Dorosłe dzieci już się wyprowadziły, mąż poszedł do pracy na nockę.
Oficer rozmawiał z desperatką, ale ona mówiła, że wolałaby porozmawiać z kobietą. Podał jej dwa numery telefonów. Wybrała jeden. Do podkomisarz Anny Panasz.

Dlaczego nie chcą dłużej żyć?

Dlaczego nie chcą dłużej żyć?

Podkomisarz Anna Panasz, psycholog policyjny: - Nie ma jednej prostej odpowiedzi. Nie chodzi ani o słabą psychikę, ani o ogromne problemy, bo czasami wystarczy - pozornie - drobny powód. Na decyzję o samobójstwie składa się wiele różnych czynników. Ze statystyk wynika, że znacznie częściej ludzie odbierają sobie życie jesienią, także w Boże Narodzenie, w czasie bardzo przecież rodzinnych świąt. Gdyby chcieć znaleźć jeden wspólny mianownik byłby taki: ludzie nie chcą dłużej żyć, gdy gaśnie ich nadzieja na to, że będzie lepiej.

- Już spałam, ten telefon mnie obudził - opowiada policjantka. - Kobieta powiedziała, że chce popełnić samobójstwo i spytała mnie, co myślę na ten temat. Zaczęłyśmy rozmawiać. Mówiła poważnie, była spokojna. Ale takiej groźby - że ktoś popełni samobójstwo, nie wolno lekceważyć. Przeprowadzano kiedyś badania, z których wynika, że na 10 osób, które mówi o samobójstwie, osiem je popełnia. Mówienie o tym, to nic innego, jak krzyk o pomoc.

Co zrobiła, gdy usłyszała taką tragiczną deklarację? - Próbowałam wyciszyć tę panią, uspokoić, pytałam, dlaczego chce to zrobić, co takiego się stało? - mówi pani psycholog. - W takich przypadkach warto uświadomić zdesperowanej osobie, że samobójstwo, to nieodwracalna decyzja. Że nim się ktoś zdecyduje na taki krok, warto wyczerpać inne możliwości, a takich jest zawsze wiele, tylko, że ktoś, kto jest skrajnie zdesperowany ich nie dostrzega. Negocjacje z kimś, kogo nie widzę, są trudne. Nie wiem, jak się zachowuje, co robi, nie ma żadnej gwarancji, że pomoc nie nadejdzie zbyt późno. To jest też trochę jak gra z czasem.

NIE ZOSTAWILI SAMEJ SOBIE

Gdy psycholog rozmawiała z desperatką, policjanci namierzyli numer, z jakiego dzwoniła 50-latka. Okazało się, że kobieta pochodzi ze Skarżyska i mieszka na peryferiach miasta. Do jej domu natychmiast pojechał radiowóz. Ale to nie wystarczyło. - Kobieta nie otwierała drzwi policjantom, nie odbierała telefonu. Wiedzieli, że jest w domu, bo widzieli, jak chodzi po mieszkaniu - relacjonuje komisarz Krzysztof Skorek z Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach. Nie chcieli siłą wchodzić do mieszkania, w którym była kobieta gotowa zrobić sobie krzywdę. Odnaleźli jej matkę, obudzili ją w nocy. Niestety, i to nie pomogło - kobieta nie miała klucza do mieszkania córki. Pomogła im inaczej. Powiedziała, gdzie znajdą męża 50-latki.

Był w pracy i tam go zastali, razem z nim i kluczami wrócili do domu na peryferiach Skarżyska. Mężczyzna otworzył drzwi. Jego żona była zdenerwowana. Mówiła o samobójstwie. Ale wśród ludzi, na szczęście, nie tak łatwo się zabić. Wezwali pomoc. Karetkę. - Zawsze tak robimy. Ktoś tak zdesperowany, że chce popełnić samobójstwo, potrzebuje pomocy lekarza. Więc, jeśli uda nam się do niego w porę dotrzeć, wzywamy pomoc. Nie pozostawiamy tych ludzi samym sobie. To by nie wystarczyło - dodaje Anna Panasz. 50-letnia kobieta trafiła do szpitala. Nie była, niestety ani pierwszą, ani ostatnią, którzy z prośbą o ratunek, niekoniecznie wypowiedzianą na głos, zadzwoniła do świętokrzyskich policjantów.

Z INNEJ PERSPEKTYWY

- W ciągu ostatniego pół roku co najmniej kilkanaście razy rozmawiałam z ludźmi, którzy chcieli popełnić samobójstwo - mówi Anna Panasz. W miniony weekend osoba z Warszawy na czacie internetowym przeczytała, że jakaś kobieta chce popełnić samobójstwo. Błyskawicznie ustalono, że desperatka to młoda dziewczyna z Kielc. Dyżurny z komendy stołecznej powiadomił tego z Kielc, ten - psychologa. I znów się udało. Dziewczyna przeżyła.

- Taka rozmowa z osobą na krawędzi jest ogromnie ważna. Choćby dlatego, że jeśli ktoś zdecydowany na samobójstwo jednak o tym mówi, istnieje szansa, iż jeśli w danej chwili się go od tego odwiedzie, następnego dnia, tygodnia czy miesiąca już do tego pomysłu nie wróci. Na problemy, które wydawały się takimi, jakich rozwiązać się nie da, spojrzy z innej perspektywy. Odzyska utraconą nadzieję - mówią policjanci.

Czterdziestolatkowie

Czterdziestolatkowie

Z policyjnych statystyk wynikam, że najczęściej w Świętokrzyskiem samobójstwa w ubiegłym roku popełnili 40-latkowie, ale robili to też, niestety, ludzie bardzo młodzi. 18 samobójców nie ukończyło jeszcze 20 roku życia. Do większości z nich pomoc nie nadeszła w porę. 16 z nich nie żyje…

Kilkanaście dni temu do policjantów z Komisariatu II Kielce-Zachód zadzwonił ich kolega po fachu z Zielonej Góry. Informacja, jaką miał im do przekazania, była dramatyczna. Mieszkanka tamtego terenu powiedziała bowiem, że jej znajoma z Kielc chce się zabić.

Sprawa była bardzo trudna. O owej "znajomej z Kielc" było wiadomo bardzo mało. Tylko imię jej i jej małego synka. I to, że mieszka gdzieś niedaleko klasztoru. Był też numer "komórki" dziewczyny, nic jednak nie dał, bo aparat wyłączyła… Policjanci wytypowali pasującą do opisu mieszkankę kieleckiego osiedla Podkarczówka - 24-latkę, matkę czteroletniego dziecka. Wiedzieli także i to, że dziewczyna powiedziała znajomej, że połknęła tabletki…

Radiowóz pojechał na miejsce. Paradoksalnie na szczęście okazało się, że to o tę kobietę chodziło. Gdy funkcjonariusze weszli do mieszkania, 24-latka traciła przytomność. Obok stał jej zapłakany czteroletni synek. Na szczęście dotarli w porę. Wystarczająco szybko, by lekarze zdołali uratować życie dziewczyny.

NIE BÓJMY SIĘ SPYTAĆ WPROST

- Czasami tak się zdarza, że ktoś chce tylko "popróbować" samobójstwa - mówią policjanci. - Zrobić to tak, żeby pomoc nadeszła w porę. Na przykład ktoś połknie tabletki, ale tak wyliczy czas ich działania, by na przykład zdążył wrócić z pracy ktoś z najbliższych i uratować. Koleje losu są jednak tak kręte, że akurat tego dnia o tej godzinie pracodawca może zatrzymać pracownika dłużej. I on z tej pracy nie wróci wtedy, kiedy powinien… - opowiadają. W ubiegłym roku w województwie świętokrzyskim policja została powiadomiona o 187 próbach samobójczych. Niestety, 173 z nich skończyły się śmiercią desperata. Najmłodszy samobójca nie skończył jeszcze 14 lat, najstarszy przekroczył 85.

Kim jest statystyczny samobójca w naszym województwie? To najczęściej mężczyzna, w wieku od 45 do 49 lat, z wykształceniem zasadniczym zawodowym lub średnim, z reguły mieszkaniec wsi lub małej miejscowości, najczęściej bezrobotny. Na miejsce swej śmierci wybiera mieszkanie lub zabudowania gospodarcze. Wybiera powieszenie. Przyczyny są bardzo różne, oczywiście wiadomo tylko o tych, które udało się w jakiś sposób stwierdzić. Czasami chodzi o chorobę psychiczną albo chorobę przewlekłą. Powodem mogą być też nieporozumienia rodzinne, rzadziej - warunki ekonomiczne, zawód miłosny czy śmierć bliskiej osoby. W przypadku nastolatków czasami chodzi o kłopoty w szkole. Wielu z nich, nim targnie się na swe życie, daje wyraźne znaki, że coś jest nie w porządku.

- Tylko trzeba je zauważyć. Nie żyć obok siebie, zwracać uwagę na ludzi nam bliskich i to, co się z nimi dzieje - wyjaśnia podkomisarz Anna Panasz, psycholog z Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach. - A jeśli przypuszczamy, że ktoś może próbować zrobić sobie krzywdę, reagujmy. Nie bójmy się spytać wprost, czy zamierza popełnić samobójstwo. Nie pocieszajmy naiwnie w stylu "wszystko będzie dobrze", bo może to być odebrane jako lekceważenie. Spytajmy tę osobę o jej problemy, wysłuchajmy ich. Warto też, ale nie od razu i delikatnie, namówić zdesperowaną osobę, by przyjęła pomoc lekarza. Spróbujmy ją przekonać, że warto skorzystać z pomocy kogoś, kto ma większą wiedzę, doświadczenie i możliwości. Czasami wystarczy bardzo niewiele, by uratować komuś życie. Wystarczy po prostu przy nim być, pomóc przetrwać ten ból, który nie pozwala mu żyć.