Ostatnie pożegnanie Edmunda Teklaka, byłego prezesa Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej we Włoszczowie

Absolwent Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, bardzo prestiżowej polskiej uczelni rolniczej, w okresie od 1 stycznia 1952 roku od 31 października 1955 roku pracował jako zastępca kierownika do spraw produkcji we włoszczowskiej mleczarni. W późniejszych latach został oddelegowany do spółdzielni mleczarskich w Kazimierzy Wielkiej, Czarnocinie i Opocznie. Po zakończeniu wojny, odbudowa rolnictwa a przede wszystkim stada krów i przetwórstwa mleka oraz wyżywienie ludności stały się priorytetami gospodarczymi państwa. W roku 1945 zdołano uruchomić 685 zakładów mleczarskich w tym 590 spółdzielczych i 95 prywatnych. Lata 1945-50 to dynamiczny rozwój zakładów przetwórczych. Skup mleka, który pod koniec wojny wynosił 1,2 miliona litrów, wzrósł w 1950 roku do 2,5 miliona litrów.

Niestety w 1952 roku wprowadzono obowiązkowe dostawy mleka do mleczarni. Nastąpiło zerwanie tradycyjnych więzi pomiędzy mleczarniami a dostawcami mleka, zawieszenie spółdzielczych zasad działania, między innymi również działalności kulturalnej na rzecz społeczności lokalnych i członków spółdzielni, oraz zahamowanie dostaw mleka do mleczarni.

Nie sprawdziła się jednak ta państwowa forma organizacji mleczarstwa w latach 1951-57, dlatego władze pod koniec 1957 roku zniosły obowiązkowe dostawy i reaktywowały spółdzielczość mleczarską oraz powołały 1 stycznia 1958 roku Związek Spółdzielni Mleczarskich jako organizację naczelną w strukturze spółdzielczości mleczarskiej. ZSM przekształcił się w 1961 roku w Centralny Związek Spółdzielni Mleczarskich.

Edmund Teklak wrócił do Włoszczowy pod koniec lat 60 XX wieku na stanowisko kierownika do spraw technicznych tutejszego zakładu. Od jesieni 1973 roku był wiceprezesem zarządu, a od 1976 - 1980 roku zastępcą dyrektora do spraw produkcji. Od 1 stycznia 1981 roku do 27 lutego 1997 roku, do czasu przejścia na emeryturę, prezesem Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej we Włoszczowie.

W 1975 roku rozpoczęła się w kraju reforma administracyjna, która miała ogromny wpływ na gospodarkę kraju. Powstało 49 województw. Spółdzielczość mleczarska włączona została do Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczych „Samopomoc Chłopska”, a w miejsce Centralnego Związku Spółdzielni Mleczarskich powołano Centralny Zarząd Przemysłu Mleczarskiego. Pod ogromnym naciskiem władz państwa połączono wiele małych i średnich spółdzielni i powstało 49 Wojewódzkich Spółdzielni Mleczarskich na bazie Wojewódzkich Związków.

W takiej formie branża mleczarska działała do 1980 roku. Było to 5 lat chaosu organizacyjnego i kompetencyjnego, spółdzielczość mleczarska stała się w zasadzie organizmem państwowym. Na rzecz spółdzielczości rolniczej i państwowego sektora przedsiębiorstw nastąpiła utrata części infrastruktury spółdzielczości mleczarskiej (nowoczesnych środków transportu, dwóch fabryk, aparatury mleczarskiej, kanałów dystrybucji). Czasy były bardzo trudne. Do 1982 roku trwała likwidacja gruźlicy bydła i powtarzające się groźne epidemie pryszczycy.

Tymczasem najsmaczniejszym deserem pamiętającym czasy komunizmu jest blok czekoladowy. Smakołyk przygotowywano z kakao, mleka w proszku i bakalii. Równie popularny był sernik z mlekiem w proszku. Tym smakom trudno było się oprzeć. Prasa podawała też przydatne informacje o produktach oraz przepisy, jak spożytkować mleko w proszku. Nadawało się ono na przykład do przygotowania naleśników, cukierków, a nawet – po dodaniu śmietany – do sporządzenia garnca mleka zsiadłego. Mleko w proszku był hitem PRL-u. Dzieci zanurzały pośliniony palec w proszku i zlizywały. Inni wkładali do ust całe łyżeczki i czekali, aż w ustach napęcznieje. Tworzyła się wtedy zbita kulka, która często przyklejała się do zębów i podniebienia. Dla wielu osób był to sposób na prosty i szybki deser bez wielu przygotowań.

Pewna decentralizacja gospodarki nastąpiła w roku 1980. 2 grudnia reaktywowano Centralny Związek Spółdzielni Mleczarskich a 1 stycznia 1981 roku Okręgowe Spółdzielnie Mleczarskie.

Edmund Teklak nie tylko uratował Okręgową Spółdzielnię Mleczarską w okresie burzliwych przemian ustrojowych, ale ją rozwinął. To za jego kadencji przyszło nowe - zakład przy ulicy Kochanowskiego i linie produkcyjne serków Gucio i wiejskiego, produkty mleczarskie można było kupić w firmowym sklepie. Stała się niekwestionowanym liderem w produkcji mleka w Polsce. W latach 1990 - 1993 roku dokonano gruntownych zmian technicznych. Uruchomiono nową linię serowarską, linię do plasterkowania serów z przekładką papierową, ultrafiltrację i nanofiltrację. W 1997 roku zmodernizowano aparatownię. W związku z rosnącą produkcją sera dojrzewającego zaczęto się zastanawiać nad zagospodarowaniem serwatki. W 1998 roku uruchomiono linię do zagęszczania serwatki metodą nanofiltracji, w ten sposób powstał nowy produkt, serwatka w proszku częściowo zdemineralizowana. A przecież w latach '80 i '90 minionego wieku mieliśmy taką samą pozycje jak pozostałe regiony. Ubogie rolnictwo, braki infrastrukturalne, stare technologie. Teraz w powiecie włoszczowskim "pławimy" się w mleku, niewielu nam dorównuje, a i zagranicą trudno doszukać się tak spektakularnej transformacji. Włoszczowa to uznana światowa marka, której współautorem jest świętej pamięci Edmund Teklak. Dzisiejsza kondycja włoszczowskiego mleczarstwa jest wynikiem przemian uzależnionych od meandrów historii XIX i XX wieku, ale również od entuzjazmu i codziennego trudu ludzi związanych z tym sektorem. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska we Włoszczowie to jeden z największych w powiecie zakładów pracy.

Edmund Teklak z żoną Marią wychował trzech synów: Ireneusza, Jacka i Tomasza. Interesował się motoryzacją. Jest autorem opracowania pod tytułem "70-lecie Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej we Włoszczowie" (2006).

Świętej pamięci Edmund Teklak zmarł 14 lipca 2023 roku w wieku 90 lat. Spoczął na cmentarzu parafialnym we Włoszczowie.