Pomnik upamiętniający ofiary zbrodni stanie na Klonówce w gminie Masłów

Pomnik stanie na górze Klonówce, w gminie Masłów, która jest centralnym miejscem zbrodni kałmuckich rozciągających się na terenach od Woli Jachowej, po Chęciny i Końskie.

Budowa pomnika jest planowana na 2021 rok, będzie poświęcony pamięci ofiar z terenu gminy Masłów i gmin ościennych brutalnie pomordowanych w lecie 1944 roku. Pomnik w formie dużego głazu narzutowego z nazwiskami pomordowanych i tablicą wyjaśniającą okoliczności usytuowany zostanie na przewyższeniu Góry Klonówki, w sąsiedztwie głównego szlaku turystycznego Gór Świętokrzyskich. Stanie na wydzielonym terenie, odgrodzony płotem i ustawiony przodem do drogi powiatowej.

W lutym 2019 roku powstała grupa inicjatywna budowy pomnika, w składzie: Lucyna Zgrzebnicka- przewodnicząca oraz członkowie: Janusz Obara, Ryszard Nowakowski i Piotr Olszewski historyk, regionalista, autor publikacji poświęconych historii gminy Masłów. Budowę planuje się w 2021 roku i będzie finansowana z budżetu gminy przy wsparciu ze środków społecznych.

W zbiorach archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej znajdują się przesłuchania z roku 1966 kilku mieszkańców Masłowa i okolicy. Świadkowie zeznają o zbrodni kałmuków dokonanej na rodzinie Nowakowskich z Doliny Marczakowej. Okrutną śmiercią zamordowano Jana Nowakowskiego - ojca, jego syna - Józefa i dwie córki: Stanisławę i Marię. Świadkowie opowiadają również o kilkudniowych męczarniach i strasznej śmierci partyzanta z Podwiśniówki Jana Janika. Oprócz zeznań mieszkańców Masłowa są też zeznania mieszkańców innych gmin. Z zeznań Stefana Sito z Wilkowa wynika, że Kałmucy zastrzelili w Wilkowie Władysława i Stefana Wzorka oraz Marię Saletrę.

- Zapewne przepiękna Dolina Wilkowska i cały Region Gór Świętokrzyskich jest miejscem wiecznego spoczynku jeszcze wielu partyzantów polskich, radzieckich czy ukrywających się Żydów zabitych przez Kałmucki Korpus Kawaleryjski. O ich mogiłach nic nie wiemy i prawdopodobnie już wiedzieć nie będziemy, ale pomnik na Klonówce stanie się dowodem pamięci o Nich i odda im Cześć - pisze historyk Piotr Olszewski.

Przypomnijmy, że pierwszą kałmucką jednostkę wojskową stworzyli Niemcy z wziętych do niewoli, dezerterów i ochotników w sierpniu 1942 roku, a kilka miesięcy później w miarę rozrastania się kałmuckich oddziałów jazdy, powołali

Kałmucki Korpus Kawalerii, którego dowódcą był zawsze oficer niemiecki. W maju 1943 roku Korpus ten liczył ponad 3200 żołnierzy, a w tym zdecydowaną większość stanowiła konnica. Głównym ich zadaniem było zwalczanie partyzantki radzieckiej i zabezpieczanie zaplecza armii niemieckiej. W ramach tych akcji dokonano wielu mordów na ludności cywilnej, gwałtów, rabunków i podpaleń.

- Dziękuję grupie inicjatywnej za podjęte działania na rzecz budowy pomnika i uczczenia pamięci tych, których dotknął tragizm wojny. Niech pomnik stanie się przesłaniem dla przyszłych pokoleń – mówi wójt Tomasz Lato.