Profesor Beata Wożakowska-Kapłon o sercowych grzechach głównych Polaków

Współczesny świat zmusza nas do życia w ciągłym pędzie, stres i napięcie towarzyszą nam na każdym kroku. Nie służy to naszemu sercu. Jakie jeszcze zachowania mają negatywny wpływ na funkcjonowanie układu krążenia?

Palenie papierosów, używki, brak aktywności fizycznej to kolejne grzechy główne Polaków, ale także brak właściwych proporcji między pracą i odpoczynkiem. Funkcjonowanie serca i układu krążenia zaburzają również niewłaściwe relacje międzyludzkie, stres, agresja, ale także poczucie osamotnienia, depresja, brak wsparcia społecznego. To uznane już czynniki ryzyka zachorowania na schorzenia układu sercowo-naczyniowego.

Jednym z czynników wystąpienia chorób serca jest hipercholesterolemia. Jakie są przyczyny występowania wysokiego stężenia cholesterolu we krwi?

Nieprawidłowa dieta, bogata w nasycone kwasy tłuszczowe, cukier, za dużą ilość kalorii w stosunku do potrzeb organizmu, a uboga w warzywa, owoce, produkty z pełnego ziarna, chude gatunki mięs, ryby oraz tłuszcze roślinne, to tylko jedna z przyczyn występowania wysokiego poziomu cholesterolu we krwi. Cholesterol jest także produkowany w naszym organizmie, a dokładniej w wątrobie. Mówimy wówczas o cholesterolu endogennym, który wraz ze spożywanym cholesterolem, ma wpływ na całkowite stężenie cholesterolu we krwi. Nie bez znaczenia są także uwarunkowania genetyczne, wiek, płeć, poziom aktywności fizycznej, masa ciała, choroby współistniejące, na przykład cukrzyca, czy rodzaj sylwetki, który określa wskaźnik WHR (waist to hip ratio ). WHR jest ilorazem obwodu talii do obwodu bioder mierzonych w centymetrach. Określa on lokalizację nadmiaru tkanki tłuszczowej i pozwala wyróżnić dwa główne typy sylwetki: trzewną – typu jabłko (charakterystyczna dla mężczyzn), związaną z gromadzeniem tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej i górnej części ciała oraz gynoidalną – typu gruszki (pośladkowo-udową), występującą częściej u kobiet. Typ androidalny występuje, gdy WHR przekroczy 1 dla mężczyzn i 0,85 dla kobiet, typ gynoidalny gdy WHR znajduje się poniżej 0,9 dla mężczyzn i 0,7 dla kobiet. Kształt sylwetki, który określany jest mianem typu jabłka przyczynia się, w wyniku nagromadzenia większej ilości tkanki tłuszczowej w górnej części ciała, do gorszej pracy układu krążenia. Taki stan rzeczy może powodować łatwiejsze odkładanie się blaszki miażdżycowej w świetle naczyń krwionośnych, a tym samym szybszy rozwój chorób układu sercowo-naczyniowego.

Jakie są następstwa podwyższonego poziomu cholesterolu we krwi?

Taki stan prowadzi do powstawania miażdżycy. Choroba ta może dotyczyć wszystkich tętnic lub tylko niektórych. Istotą tego schorzenia jest odkładanie się blaszki miażdżycowej w wewnętrznej błonie tętnic, co prowadzi do zgrubienia ściany tętnic i zwężenia jej światła. Możemy wyróżnić na przykład miażdżycę naczyń wieńcowych, tętnic mózgowych, tętnicy głównej, nerkowej, czy kończyn dolnych. W wyniku miażdżycy może dojść do choroby niedo¬krwiennej serca (zwanej również chorobą wieńcową). Choroba wieńcowa może się ujawniać w postaci bólów w klatce piersiowej związanych z niedokrwieniem serca (dusznica bolesna), w postaci zawału serca, a nawet jako nagły zgon. Zawał serca i jego następstwa to bardzo częste przyczyny zgonów w Polsce. Spośród miliona osób z chorobą wieńcową, na zawał serca zapada każdego roku 10 procent, to jest około 100 tysięcy osób. Pomimo postępu diagnostyki i leczenia, roczna śmiertelność związana z zawałem przekracza 40 procent.