W tym roku Skarżysko - Kamienna obchodzi 95 - lecie nadania praw miejskich, a Polska - 100 - lecie odzyskania niepodległości. O pierwszej rocznicy wiele się u nas nie mówiło. Tę lukę wypełnia Skarżyskie Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich, które dzięki dofinansowaniu z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich organizuje cykl imprez 95 - Fest. W poniedziałek w Bibliotece Pedagogicznej odbyła się debata z udziałem uznanych miejscowych historyków - regionalistów. Ciekawie opowiadali o początkach II Rzeczypospolitej w Skarżysku.
Rosjanie, czyli nasi
Kiedy wybuchła I wojna światowa, mało kto liczył, że Polska odzyska wolność. O Skarżysko toczyły się zacięte walki. - W 1914 roku osada kilka razy przechodziła z rąk do rąk. W trakcie walk spalono dworzec kolejowy, wysadzono most na Kamiennej. Dochodziło do grabieży sklepów i mieszkań przez żołnierzy. Austriacy okradli cerkiew w Skarżysku - mówił Marcin Medyński. Co ciekawe, z relacji z tamtego okresu wynika, że skarżyszczanie sprzyjali raczej Rosjanom, niż wojskom Niemiec i Austro - Węgier. W carskiej armii służyło wielu skarżyszczan, w dodatku przemysłowa osada nieźle przed wojną zarabiała na handlu z Rosją.
Niechętni Legionom
- Kiedy w 1914 roku pojawili się u nas legioniści z marszałkiem Piłsudskim, nie byli witani życzliwie - podkreślał Medyński. Kiedy w styczniu 1917 roku rozpoczął się werbunek do Legionów, efekt był mizerny. - Jeden z oficerów twierdził, że zwerbował kilkuset ludzi. To bajka. Legionistami zostało co najwyżej kilkudziesięciu mieszkańców - twierdzi Tadeusz Wojewoda.
„Oswajanie” Polaków
Ruchy niepodległościowe pojawiły się dopiero w 1917 roku. Austriacy po początkowych rabunkach zmienili swój stosunek do miejscowej ludności. Zezwolili na otworzenie polskich szkół, urzędy obsadzili miejscowi. Wielki protest odbył się po tym, jak Cesarstwo przyznało Ukraińcom Lubelszczyznę i ziemię chełmską. Ale do demonstrantów wojsko nie strzelało. To było stopniowe „oswajanie” Polaków, które zresztą przyniosło efekt. Miejscowa elita zaczęła tworzyć zaczątki polskiej władzy. Kiedy okupanci próbowali wywieźć skład żywności, władze gminy po prostu się na to nie zgodziły.
Serdeczne żegnanie Czechów
Pod koniec wojny w Skarżysku został oddział Czechów. Z miejscowymi świetnie się dogadywali. - Sami bardziej chcieli wyjechać do domu, niż Polacy się ich pozbyć. Kiedy odjeżdżali, na dworcu odśpiewano polski hymn i czeskie pieśni. Pożegnanie było serdeczne - mówił Krzysztof Zemeła. Ciekawa była sytuacja w krótkim okresie „bezkrólewia”. Kiedy zabrakło władzy, okoliczni chłopi masowo ruszyli do lasów. Nie do partyzantki, ale po to, by rąbać drzewa na swoje potrzeby. Proceder ukróciła dopiero powołana do życia polska straż.
Początki Niepodległej
W Skarżysku działał konserwatywny Komitety Obywatelski i Polska Partia Socjalistyczna. Dochodziło do ostrych tarć i politycznych konfliktów. Za to w sprawach choćby rozdziału żywności dla głodujących mieszkańców strony potrafiły się porozumieć. Co ciekawe, w osadzie prawa kobietom przyznano jeszcze przed powołaniem rządu Ignacego Daszyńskiego! Pierwszą radną w historii Skarżyska, a może i Polski, była Julia Markiewiczowa. Lokalna władza szybko ogłosiła Kamienną miastem, co polski rząd wkrótce unieważnił. Pięć lat później prawa miejskie uzyskano.
POLECAMY RÓWNIEŻ:
ZOBACZ TAKŻE: FLESZ. PLASTIK ZAKAZANY]
Źródło:vivi24
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
