Świętokrzyskie na szarym końcu pod względem liczby pobrań narządów do przeszczepu

Powód? Lekarze nie chcą orzekać śmierci mózgowej, co jest potrzebne, żeby zakwalifikować pacjenta jako potencjalnego dawcę narządów do transplantacji.

Takie wnioski płyną po spotkaniu profesora Wojciecha Rowińskiego, krajowego konsultanta w dziedzinie transplantologii i docenta Macieja Kosieradzkiego, konsultanta wojewódzkiego z dyrektorami szpitali, lekarzami i samorządowcami województwa świętokrzyskiego.

DAWAĆ NIE CHCEMY

Dane statystyczne, które przedstawili konsultanci dla naszego regionu, wskazują, że jesteśmy głębokim zaściankiem transplantologicznym. W ubiegłym roku w Świętokrzyskim siedmiokrotnie pobierano narządy do przeszczepu, co oznacza, że statystycznie na milion mieszkańców dokonuje się tu 5,8 pobrań. To prawie trzykrotnie mniej niż wynosi średni wskaźnik dla Polski i prawie czterokrotnie mniej niż w zachodniopomorskim, które przoduje pod względem liczby pobrań.

I to wcale nie dlatego, że darowanie narządów po śmierci nie jest akceptowane społecznie. Pod względem liczby sprzeciwów kierowanych do Krajowego Rejestru Sprzeciwów świętokrzyskie mieści się pośrodku Polski. - Tu nie mieszkają ludzie ani głupsi, ani mniej świadomi, niż w zachodnio - pomorskim - mówi doktor Maciej Kosieradzki.

A KORZYSTAMY

Zestawiając po jednej stronie liczbę pobranych narządów i liczbę przeszczepionych naszym chorym, widać że region "zaciągnął kredyt". W 2012 roku w świętokrzyskim pobrano 13 nerek, 4 wątroby i 3 serca. W tym samym czasie naszym chorym przeszczepiono 42 nerki, 4 wątroby i 2 serca.
Rocznie w Świętokrzyskim na przeszczep nerek czeka 80 pacjentów, na przeszczep serca - 18, wątroby - 20. - Połowa z tych chorych w ciągu roku umiera nie doczekawszy się przeszczepu - mówi doktor Kosieradzki.

LEKARZE SIĘ BOJĄ

Jak analizowali transplantolodzy, biorąc po uwagę liczbę zgonów, pobrań powinno być znacznie więcej. W 2012 w pięciu świętokrzyskich szpitalach, w których działają koordynatorzy regionalni do spraw przeszczepów, zmarło około 3 tysięcy pacjentów. W tym 304 z prawdopodobnym uszkodzeniem mózgu z powodu urazu głowy, uszkodzeniem niedokrwiennym mózgu. Na oddziałach intensywnej terapii zmarło 170 osób. Z tego zgłoszono tylko 10 podejrzeń śmierci mózgu, orzeczono ją w 6 przypadkach, zgłoszono czterech dawców, a dokonano trzech pobrań. Tylko dwa razy pobraniu sprzeciwiły się rodziny.

- Nie mamy różnicy w świadomości ludzi. Mamy różnicę w doktorach, którzy nie orzekają śmierci mózgu. Rozpoznają ją tylko w sytuacji, gdy może dojść do pobrania - diagnozuje konsultant wojewódzki w dziedzinie transplantologii. W związku z tym chorzy, których mózg już obumarł, są nadal wentylowani, mają sztucznie podtrzymywane krążenie, aż do czasu, gdy nastąpi ostateczna degradacja biologiczna organizmu. A wtedy na pobranie narządów do przeszczepu jest już za późno.

- Wygląda na to, że mamy dwa rodzaje zgonów człowieka: jeden, który orzeka się w celu wyłączenia respiratorów i drugi w celu zgłoszenia dawcy. Dlaczego w sposób niegodny traktujemy człowieka i uporczywie wentylujemy zwłoki? - pyta profesor Wojciech Rowiński.

- Może dlatego, że nie wszyscy lekarze mają odwagę, żeby orzekać śmierć mózgu, rozmawiać z rodziną, a nawet kiedy rodzina zgadza się na pobranie, nie ma tego odważnego, który wyłączy respirator, żeby nie wentylować zwłok - mówi doktor Michał Domagała, anestezjolog ze szpitala w Końskich.
Często brakuje też akceptacji ze strony kierujących szpitalami. - Niektórzy dyrektorzy wręcz nie chcą, żeby w ich szpitalu pobierano narządy, bo to znaczy, że tutaj ludzie umierają - zauważają transplantolodzy.
- Rolą dyrektora jest roztaczanie parasola ochronnego nad tymi, którzy orzekają śmierć mózgu, po to, żeby mogli podejmować takie decyzje - uważa Wojciech Przybylski, dyrektor Szpitala Świętego Łukasza w Końskich.

HODOWLA SIĘ OPŁACA

Problem tkwi nie tylko w obawie przed podejmowaniem decyzji o kwalifikacji pacjenta. Długotrwałe utrzymywanie na oddziale intensywnej terapii chorego z podejrzeniem śmierci mózgowej się opłaca. - Taki pacjent nie generuje dodatkowych kosztów, a Narodowy Fundusz Zdrowia płaci za każdy dzień 2-7 tysięcy złotych. Jeśli ktoś ma niewyrobiony kontrakt, będzie pacjenta trzymał pod respiratorem jak długo się da - mówi doktor Wojciech Przybylski.

Podobnie rzecz się ma z chorymi na dializach, których nie kwalifikuje się do przeszczepów nerek. Pacjent na dializach kosztuje budżet 60 tysięcy złotych rocznie. Pacjent po przeszczepie nerek - 13 tysięcy. 15 procent chorych dializowanych umiera w ciągu roku z powodu powikłań. - Mimo wszystko nefrolodzy wolą ich hodować w stacjach dializ, bo są to procedury stosunkowo dobrze wycenione przez Fundusz - mówi profesor Rowiński.