Wskazali najcenniejsze pod względem przyrodniczym zakątki województwa świętokrzyskiego. Wspólny projekt Stowarzyszenia MOST i marki Dafi

„Świętokrzyski parasol dla natury” to przedsięwzięcie realizowane w ciągu 2020 roku przez Stowarzyszenie MOST przy wsparciu finansowym ze strony kieleckiej firmy Formaster Group, właściciela marki Dafi. Przedsięwzięcie – dodajmy – pionierskie. Celem projektu było wytypowanie cennych przyrodniczo miejsc nie objętych dotąd żadnymi formami ochrony. We wszystkich lokalizacjach zinwentaryzowano grzyby, mchy, porosty, rośliny, siedliska, bezkręgowce, płazy, gady, ptaki i ssaki. Wskazano również tak zwane gatunki parasolowe. Ochrona tych gatunków powoduje rozciągnięcie osłony na wiele innych elementów fauny i flory.

W skład zespołu projektowego weszli lokalni i krajowi eksperci. Między innymi Łukasz Misiuna, kielecki przyrodnik i szef stowarzyszenia MOST; Andrzej Melke, niezależny, krajowy ekspert entomolog; Andrzej Staśkowiak, znany w świętokrzyskim przyrodnik-entomolog; doktor Marek Podsiedlik z Uniwersytetu Poznańskiego, botanik; Damian Czajka, świętokrzyski ornitolog, obrączkarz ptaków i polarnik; doktor Michał Nowak, ichtiolog; Mateusz Sapieja, student leśnictwa, entomolog; doktor Jan Urban, geolog z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk; Andrzej Kasza speleolog, a także specjalista GIS.

- Skontrolowaliśmy 14 różnych lokalizacji. Na wstępnym etapie cztery z nich odrzuciliśmy jako mniej wartościowe. Pozostałe 10 zostało szczegółowo przebadanych. Wykonaliśmy około 120 kontroli terenowych w ciągu całego roku, które trwały około 600 godzin. Wykonaliśmy dokumentację fotograficzną liczącą około 6000 fotografii. Powstało 12 raportów miesięcznych – mówi Łukasz Misiuna.

- Opracowaliśmy trzy raporty dla trzech nadleśnictw, odbyliśmy kilkanaście spotkań z nadleśnictwami i urzędami gmin. Złożone zostały dwa kompletne wnioski o ustanowienie nowych form ochrony. W opracowaniu jest dziewięć kolejnych wniosków. W przygotowaniu jest także 14 publikacji naukowych dotyczących naszych lokalizacji – podkreśla Łukasz Misiuna. Jeden z wniosków dotyczy objęcia ochroną, będącego pomnikiem przyrody, dębu Wojtek Belon w miejscowości Kotki koło Buska-Zdroju.

Przyrodnicy wskazali wiele parasolowych gatunków roślin i zwierząt. To między innymi przeplatka aurinia - motyl zagrożony wymarciem w skali całej Europy, sóweczka, nietoperz mopek zachodni, chrząszcze wynurt, zgniotek cynobrowy i zgniotek szkarłatny.

- W Rezerwacie imienia doktora Edwarda Bróża występuje kilka niezwykle rzadkich gatunków roślin, w tym odkryty przeze mnie, jeden z najrzadszych w Europie storczyków kruszczyk połabski - drugie stanowisko w województwie. Ale też tojad mołdawski i tojad mocny, lilia złotogłów, czosnek siatkowaty, kilka innych gatunków storczyków, mszaków i porostów. Występują tu bardzo rzadkie ptaki: muchołówka mała, białoszyja, dzięcioł zielonosiwy, gołąb siniak, bocian czarny i włochatka, które są tu gatunkami parasolowymi, ale też dziesięć gatunków nietoperzy, w tym bardzo rzadkie borowiaczki i mopki – opowiada Łukasz Misiuna.

Z kolei w rezerwacie Skałki na Podwalu odkryto jedno z zaledwie kilku stanowisk bardzo rzadkiego gatunku paproci: paprotnika kolczystego. - To najdalej na wschód wysunięte w Polsce stanowisko z tym siedliskiem i tym gatunkiem. Znajdują się tu odkryte przez nas jaskinie. Pojawiają się tu wilki. Występują rzadkie muchołówka mała i białoszyja. Są tu także rzadkie gatunki roślin naczyniowych jak na przykład lilia złotogłów, a także zagrożone gatunki grzybów – podkreśla Łukasz Misiuna.

W województwie świętokrzyskim znajdują się 72 rezerwaty. Ostatni ustanowiono w 2010 roku. - W Polsce wycinane są też lasy stare i bardzo cenne. Polska jest też jednym z najbardziej zagrożonych suszą na świecie krajów. Dlatego uważamy, że jest konieczne obejmowanie ochroną obszarów cennych przyrodniczo: lasów i mokradeł – zaznacza Łukasz Misiuna.