Bohaterowie Czerwca 76 w Radomiu i działacze opozycji antykomunistycznej odznaczeni Krzyżami Wolności i Solidarności

Cała uroczystość odbyła się we wtorek, 25 czerwca w siedzibie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu. To szczególny obiekt i data, bowiem 48 lat temu budynek ten był siedzibą Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Ta siedziba komunistycznych władz w Radomiu była 48 lat temu centrum zamieszek i ostatecznie została podpalona przez demonstrantów po tym, jak zostali oszukani obietnicą podjęcia rozmów.

Zobacz zdjęcia:

Krzyże Wolności i Solidarności otrzymali działacze opozycji antykomunistycznej za działanie na rzecz niepodległości i suwerenności Polski. Odznaczenia otrzymali: Maria Betlej – Smyk, Arkadiusz Kutkowski, Piotr Kutkowski, Zdzisław Piekarski oraz Krzysztof Sitkowski.

Maria Betlej-Smyk od października 1980 r. pełniła funkcję sekretarza MKZ NSZZ „Solidarność” Ziemia Radomska. Była również jednym z organizatorów NSZZ „Solidarność” na terenie Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Radomiu, a w późniejszym okresie przewodniczącą Komisji Zakładowej "Solidarności" w tym zakładzie. W listopadzie 1980 r. weszła w skład czteroosobowej delegacji, prowadzącej rozmowy z przedstawicielami Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie realizacji punktu szesnastego tzw. „postulatów sierpniowych”, dotyczącego poprawy warunków pracy w służbie zdrowia. Po fiasku rozmów, wraz z innymi związkowcami, brała udział w strajku okupacyjnym w Sali Herbowej Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku i zakończył się podpisaniem porozumienia. 16 grudnia 1981 r. została internowana. Ze względu na zły stan zdrowia internowanie uchylono 18 grudnia 1981 r. Została zwolniona z pracy, jednak nie zaprzestała swojej działalności opozycyjnej. Była m.in. jednym z inicjatorów oraz czynnym uczestnikiem manifestacji w dniu 31 sierpnia 1982 r. na terenie Radomia. Pod koniec 1982 r. Maria Betlej-Smyk wyemigrowała do Australii, jednak utrzymywała ścisłe kontakty z działaczami opozycyjnymi z terenu Radomia. Od czerwca 1983 r. do lipca 1984 r. uczestniczyła w działaniach organizacji Support for Solidarity, zbierającej fundusze i pomoc rzeczową dla Polaków.

Arkadiusz Kutkowski był współorganizatorem strajku studenckiego w Domu Studenckim „Femina” w Lublinie, w 1981 roku. Po pacyfikacji strajku ukrywał się. Nie zaprzestał jednak działalności opozycyjnej. Był współzałożycielem i wydawcą „Informatora Regionu Środkowo-Wschodniego NSZZ "Solidarność"”. W 1982 roku został aresztowany podczas wpadki drukarni, a następnie internowany. Przebywał kolejno w Ośrodkach Odosobnienia we Włodawie, Lublinie i Kwidzynie, gdzie 14.08.1982 r. został brutalnie pobity, podczas pacyfikacji protestu więźniów politycznych. Został zwolniony z internowania 19.10.1982 r. W kolejnych latach kontynuował działalność opozycyjną w podziemnych strukturach "Solidarności".

Piotr Kutkowski, jako przedstawiciel studentów przy Senacie Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, w marcu 1983 r., wraz z innymi osobami, domagał się, aby Senat uczelni podjął uchwałę – protest przeciw dotychczasowym bezprawnym działaniom Służby Bezpieczeństwa na uczelni oraz zabraniającej podejmowania takich działań w przyszłości. W maju 1983 r. po raz kolejny protestował przeciwko bezprawnym ingerencjom Służby Bezpieczeństwa w życie uczelni, wzywaniu studentów na rozmowy do KWMO oraz wtargnięciu funkcjonariuszy MO i SB na teren Domu Studenckiego „Spartakus”. Piotr Kutkowski, wraz ze swoim bratem Arkadiuszem, zajmował się kolportażem literatury bezdebitowej oraz znaczków wydawanych przez podziemną „Solidarność”. W związku ze swoją działalnością znalazł się w zainteresowaniu operacyjnym Służby Bezpieczeństwa.

Zdzisław Piekarski brał czynny udział w strajku w Radomiu 25 czerwca 1976 r. Zdzisław Piekarski, w związku z udziałem w demonstracji został zatrzymany. Kolegium ds. wykroczeń skazało go w I instancji na 3 miesiące aresztu i powiadomienie o wyroku zakładu pracy. 28 czerwca 1976 r. został osadzony w Areszcie Śledczym w Białymstoku. 29 lipca 1976 r. przewieziony do Aresztu Śledczego w Radomiu, z którego został zwolniony 31 lipca 1976 r. Za udział w robotniczym proteście Zdzisław Piekarski był inwigilowany i kontrolowany w ramach sprawy operacyjnego rozpracowania kryptonim "Maniacy".

Krzysztof Sitkowski był zaangażowany w działalność opozycyjną w ramach struktur Konfederacji Polski Niepodległej od 1987 r. Pełnił on funkcję Szefa Rejonu Działania Konfederacji Polski Niepodległej w Wierzbicy, która obejmowała swoim zasięgiem, oprócz Wierzbicy, również sąsiednie gminy. W tym czasie przede wszystkim kolportował prasę podziemną Konfederacji Polski Niepodległej oraz wydawnictwa podziemnej „Solidarności”. Uczestniczył w manifestacjach i innych działaniach podejmowanych wówczas przez KPN. Ponadto brał udział w akcjach ulotkowych i plakatowych na terenie Wierzbicy i Radomia.

Zobacz zdjęcia:

W imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy uczestników historycznych wydarzeń odznaczał zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej doktor habilitowany Krzysztof Szwagrzyk.

Z kolei w imieniu odznaczonych Krzyżem Wolności i Solidarności głos zabrał Piotr Kutkowski, który podkreślił, że nie tylko ich działalność była ważna, ale to przede wszystkim na rodzinach, a głównie na matkach opozycjonistów spadał największy ciężar.

- To one musiały znosić szykany, przeszukania, aresztowania swoich synów i córek. I mimo tych ciężkich chwil nie zniechęcały swoich dzieci do dalszej działalności – dodał wzruszony Piotr Kutkowski.

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy uroczystość wręczenia odznaczeń odbyła się w Radomiu w czerwcu 2011 roku przy okazji obchodów 35. rocznicy robotniczych protestów. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta RP, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Wzorem Krzyża Wolności i Solidarności jest Krzyż Niepodległości z II RP.

Zobacz zdjęcia: