Archeologiczna sensacja. Koło Zgórska w gminie Sitkówka-Nowiny w średniowieczu istniało grodzisko. Są na to dowody dowody

Sygnały o tym, że w lesie koło Zgórska, na jednym ze wzgórz znajduje się dawne grodzisko - mówiono nawet o zamku czy warowni - dotarły do biura konserwatora na przełomie 2017/18 roku. Były one na tyle intrygujące, że po wstępnej ich weryfikacji konserwator porozumiał się z władzami gminy Sitkówka-Nowiny i Lasami Państwowymi, które zarządzają tym terenem i zdecydował się na przeprowadzenie nieinwazyjnych badań terenu.
- Zależało nam by wykonała je bardzo dobra firma, wybraliśmy Piotra Wronieckiego specjalizującego się w badaniach geomagnetycznych – mówiła Wojewódzki Konserwator Zabytków Anna Żak- Stobiecka.

Rozpoczęły się one na przełomie sierpnia i września, w sumie przebadano działkę o powierzchni hektara i jak przyznaje Daniel Czernek z biura konserwatora stwierdza, że ich wyniki przekroczyły oczekiwania, określiły jego skalę, złożoność i rozplanowanie. Wszystko to, czego nie widać na powierzchni.

Obiekty obronne i relikty obwarowań

Archeolodzy stwierdzili istnienie pod ziemią obiektu obronnego i to dosyć rozbudowanego. Odczytane ślady interpretowane są jako relikty obwarowań, zlokalizować można nawet obiekt bramy i przypuszczalnie obiekty kubaturowe. Konserwatorzy wzbraniają się przed określaniem ich budynkami, bo obraz który uzyskali z badań mówi tylko o ingerencji człowieka w ten teren.
Wstępnie, na podstawie porównań z innymi podobnymi obiektami, a także dlatego, że nie stwierdzono tam reliktów murowanych, określają pochodzenie grodziska na wczesne średniowiecze, jednak jak podkreśla Daniel Czernek, nie sposób dzisiaj powiedzieć czy działało ono w X czy XII wieku. Odpowiedzi na pytania, kiedy ono powstało, jak długo działało archeolodzy będą szukać w trakcie dalszych badań, bo te będą kontynuowane.

To może być wierzchołek góry lodowej

- Dzisiaj nie wiemy, czy to, co odkryto to wszystko, czy tylko wierzchołek góry a obok istniały inne obiekty - mówi konserwator. Dlatego planujemy objęcie nieinwazyjnymi badaniami dalszy obszar.
W przyszłym roku ruszą także prace wykopaliskowe i być może dzięki nim dowiemy się czegoś więcej o obiektach, których ślady pokazał georadar. Archeolodzy prowadzący te badania będą szukać także informacji w archiwach, bo być może gdzieś gród w
Zgórsku był wspominany.
Daniel Czernek zauważa, że weryfikacyjne badania mogą także zmienić te wstępne założenia: - Równie dobrze okazać się może, że ten obiekt był starszy, ale to będziemy wiedzieli dopiero po przeprowadzeniu badań.
Teren, na którym stwierdzono relikty grodziska zostanie objęty ochroną, Wojewódzki Konserwator Zabytków na podstawie raportu z wynikami badań rozpoczyna procedurę wpisania obiektu do rejestru zabytków i ten fakt wystarczy by teren zaczął być chroniony.
Zastępca nadleśniczego Nadleśnictwa Kielce Wojciech Kosatka przypomniał podczas spotkanie w urzędzie gminy, że w ogóle tereny Lasów Państwowych objęte są ochroną, nie można bez zezwoleń prowadzić na nich żadnych prac. To na wypadek, gdyby komuś przyszło do głowy kopanie na własną rękę.

Odkrycia wzbogacą wiedzę o przeszłości gminy

Wójt gminy Sitkówka Nowiny Sebastian Nowaczkiewicz jest bardzo zadowolony z odkrycia, które wzbogaca wiedzę o przeszłości gminy. - Nie zamierzamy niczego odtwarzać, odbudowywać grodu, ale już sam fakt jego istnienia jest dla nas bardzo cenny. Dlatego z niecierpliwością czekamy na ciąg dalszy badań. Jestem przekonany, że interesują one każdego mieszkańca gminy - mówi.