Jubileusz pacyfikacji Swaryszowa z rekonstrukcję historyczną tych tragicznych wydarzeń

Co roku na uroczystości do Swaryszowa zjeżdżają mieszkańcy nie tylko z gminy Sędziszów ale również całego powiatu i rożnych zakątków kraju.
(fot. archiwum prywatne)

W tym roku obchodzony było jubileusz 70-lecia tych wydarzeń. Miał on dodatkowe akcenty. Pobrano między innymi ziemię z cmentarza, która zostanie złożona do fundamentów pomnika powstającego w Radomiu. Po raz pierwszy zorganizowana została również niezwykle widowiskowa rekonstrukcja historyczna tamtych wydarzeń.

Tragiczne wydarzenia, które do dziś są upamiętniane w Swaryszowie rozegrały się 17 sierpnia 1944 roku. Hitlerowcy rozstrzelali 35 osób. W większości byli to członkowie Armii Krajowej lub osoby z nią współpracujące.

Jak twierdzą świadkowie, dwa dni później odkopano zamordowanych ze wspólnej mogiły, złożono w trumny i pochowano. W ten sposób powstał cmentarz, który przez lata otoczony był troskliwą opieką mieszkańców. Niespełna rok po mordzie, na cmentarzu pochowano inne osoby ekshumowane z innych mogił - pięć osób z grupy "Links" wywiezionych ze Swaryszowa 17 sierpnia i rozstrzelanych 28 sierpnia 1944 roku w mnichowskim lesie, sześć osób rozstrzelanych 17 marca 1944 roku w Chmielniku i Piotrkowicach, jedną osobę rozstrzelaną 7 marca 1944 roku w Jędrzejowie oraz trzy osoby o nieustalonym czasie i miejscu śmierci.

W sumie obecnie na cmentarzu w Swaryszowie spoczywa 50 osób.

Cmentarz, w którym spoczywają pomordowani jest objęty troskliwą opieką mieszkańców wsi i władz Sędziszowa. W ostatnich latach odbudowane zostały alejki, wyremontowana kaplica, ogrodzenie i pomnik. Ostatnio rozpoczęto prace przy renowacji nagrobków.

LICZNE SZTANDARY

W tym roku minęło 70 lat od tamtych wydarzeń. W jubileuszowej uroczystości wzięły udział delegacje z pocztami sztandarowymi w tym sztandar Centrum do spraw Przygotowań do Misji Zagranicznych w Kielcach. Żołnierze z Centrum zaciągnęli wartę przy pomniku. Były poczty sztandarowe środowisk kombatanckich z Sędziszowa, Wodzisławia, Włoszczowy, Jędrzejowa, Goleniowy i Obiechowa, a także poczty Związku Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych, Powiatowego Zarządu Związku Inwalidów Wojennych, Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, policji i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Przybyły poczty szkół z gminy Sędziszów oraz z Obiechowa w gminie Słupia i Piotrkowic w gminie Chmielnik. Stawiły się delegacje wszystkich czternastu jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych z terenu gminy Sędziszów.

POBRALI ZIEMIĘ POD POMNIK

Na początku odprawiona została msza święta, którą celebrował ksiądz Jan Biernacki - proboszcz parafii w Tarnawie.
Jednym z punktów uroczystości było pobranie ziemi z cmentarza, która zostanie złożona w 9 września do fundamentów pomnika upamiętniającego pacyfikację polskich wsi. Powstaje on w Radomiu. Do pobrania ziemi zostali zaproszeni Barbara Kulawik z Gdańska, której mąż jest pochowany na swaryszowskim cmentarzu, Tadeusz Gruszecki z Tarnowa, który 17 sierpnia 1944 roku znalazł się w grupie osób wywiezionych ze Swaryszowa do więzienia w Pińczowie, skąd udało mu się wrócić oraz Jacek Adler i Adam Siekanka, przedstawiciele rodzin pomordowanych.

SPRAWDŹ najświeższe wiadomości z powiatu JĘDRZEJOWSKIEGO

W tym roku jednym z najbardziej spektakularnych punktów uroczystości była rekonstrukcja historyczna wydarzeń sprzed 70 lat.
(fot. archiwum prywatne)

MEDALE ZA KULTYWOWANIE PAMIĘCI

Podczas uroczystości wręczone zostały również medale "Pro Patria", które są nadawane za szczególne zasługi w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość. Otrzymali je Jolanta Błasiak, dyrektor Gimnazjum w Boleścicach, Zygmunt Brzeziński, wójt gminy Imielno, Anna Grzybowska, zastępca naczelnika wydziału Urzędu Miejskiego w Sędziszowie, Stanisław Mach, dyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Sędziszowie, Krzysztof Paw, nauczyciel historii, Tadeusz Soboń, wójt gminy Oksa, Wacław Szarek, burmistrz Sędziszowa i Kazimierz Wroński, emerytowany nauczyciel historii z Oksy. Wręczono również medale "Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej". Złoty dostał Wacław Szarek, burmistrz Sędziszowa, a srebrne Ewa Kubas - Samociuk, przewodnicząca Rady Powiatu jędrzejowskiego i Anna Grzybowska.

REKONSTRUKCJA HISTORYCZNA

Najbardziej spektakularnym punktem uroczystości była rekonstrukcja historyczna wydarzeń sprzed 70 lat. Wykonała je powstała niedawno "Grupa Rekonstrukcji Historycznej" z Jędrzejowa. Jest to ich drugie już tak duże przedsięwzięcie. W tym roku na ulicach Jędrzejowa zaprezentowali rekonstrukcję zamachu na SS-mana Helmuta Kappa, która wywarła na widzach niesamowite wrażenie. Nie mniejsze emocje panowały podczas rekonstrukcji w Swaryszowie. W oczach niektórych widzów stawały łzy.

Przedstawienie reżyserował Arkadiusz Chyla we współpracy z Ireneuszem Ślusarczykiem, a oprawę dźwiękową i graficzną przygotowała Karolina Chyla. W inscenizacji wzięła udział między innymi małogoska grupa Orlęta Poland Comando, a także ksiądz Leszek Puchała, wikariusz z Parafii Piotra i Pawła w Sędziszowie.

Aktorzy bardzo realistycznie przedstawili wydarzenia które rozegrały się w Swaryszowie podczas II wojny światowej.
(fot. archiwum prywatne)

Inscenizacja wywołała na twarzach widzów zadumę i wzruszenie.

(fot. archiwum prywatne)