Marianna Cel „Tereska” – jedyna kobieta w oddziale Henryka Dobrzańskiego „Hubala”. Kim była?

Miała troje rodzeństwa, dwie siostry i brata. Jak podaje Radosław Nowek na stronie konskie.org.pl wcześnie straciła ojca oraz matkę. Wraz z rodzeństwem przeszła pod opiekę ciotki i zamieszkała w wiosce Budy. Uczęszczała do Szkoły Podstawowej w Lipie i po ukończeniu 7 klas wyjechała do Łodzi za pracą. W 1934 roku znalazła zajęcie jako służąca w domach bogatych przedsiębiorców, związanych z branżą włókniarską. Po pewnym czasie trafiła do kancelarii prawniczej. W tym okresie ukończyła kurs spadochronowy. Dobrze znała język niemiecki i rosyjski.

Przed wybuchem II wojny światowej wróciła w rodzinne strony. „Ze wspomnień rodziny i mieszkańców wsi Budy można wnioskować, że dziewczyna zmieniła się. Stała się pewną siebie, wysportowaną, zachowywała się zupełnie inaczej niż rówieśniczki ze wsi. W jednej z relacji mieszkanki wsi Budy pojawia się opis pewnego zdarzenia: Na skraju wsi, pod lasem kilku chłopców pasło krowy. Na pastwisku rosły dwie wierzby. Do jednej z nich chłopcy rzucali

znalezionym w lesie bagnetem austriackim. Po kilkunastu nieudanych rzutach gdzie ostrze odbijało się od drzewa, chcieli zakończyć zabawę. Wszystkiemu przypatrywała się Marianna. Podeszła do chłopców, wzięła bagnet, poważyła w dłoni, spojrzała na drzewo i rzuciła. Ostrze idealnie wbiło się w środek wierzby, a chłopcy aż jęknęli z zachwytu. Później tłumaczyła chłopcom fachowo obliczenia i technikę rzutu, ale czy coś z tego pojęli ? W każdym razie rzucała jeszcze kilkakrotnie bagnetem i za każdym razem ostrze wbijało się w drzew” – pisał Radosław Nowek.

Dzięki znajomości okolicznych terenów służyła pomocą w przeprowadzaniu żołnierzy wojny obronnej 1939 roku przez okoliczne lasy. Brała również udział w akcjach sabotażowych, przecinając linie telefoniczne.

Jak dołączyła do oddziału „Hubala”? „Około 10.10.1939 roku przejeżdżał w pobliżu spory patrol „Hubalczyków”. Dziewczyna od razu nawiązała kontakt z żołnierzami przekazując im ważne informacje wywiadowcze na temat rozlokowania posterunków niemieckich. Swoimi sposobami odnalazła miejsce postoju całego oddziału w gajówce Jana Barana w Zychach. W tym samym czasie do gajówki ściągali ochotnicy chcący wstąpić do oddziału. Major rozmawiał z każdym przybyłym, ale nie każdego do wojska przyjmował. Nie było broni ani mundurów, a większość przybyłych była nie przeszkolona wojskowo. Marysia jednak w jakiś sposób przekonała Hubala o swoich umiejętnościach i zaletach przydatnych dla oddziału. Została przyjęta jako łączniczka - sanitariuszka i przyjęła pseudonim >Tereska<” – napisano na stronie końskie.org.pl. Wypełniła kilka powierzonych i ważnych zadań przez majora Henryka Dobrzańskiego.

Ćwiczyła młodych rekrutów w posługiwaniu bronią. „Z tego okresu pochodzi relacja od żołnierzy. Podobno >Tereska< zaczepiana była często przez żołnierzy i podoficerów młodszych. Były to zaloty na które nie zwracała uwagi. Jednak kilkakrotnie zdarzyło się, że ten czy ów śmielej przystępował do amorów kładąc rękę tam gdzie nie trzeba. Reakcja dziewczyny była natychmiastowa, delikwent lądował na podłodze lub na śniegu. Wyczyny te wskazywały na nabyte umiejętności walki wręcz” – ustalił Radosław Nowek.

Po wstąpieniu do oddziału „Hubala” była członkiem patroli oraz opatrywała rannych po stoczonych bitwach. Jak podaje Nowek, jako pierwsza z oddziału dowiedziała się z gazety niemieckiej o śmierci swojego dowódcy. Była poszukiwana przez Niemców. Nadal pracowała w konspiracji. Istnieje szereg hipotez dotyczących jej dalszych losów. Po rozwiązaniu oddziału przez pewien czas mieszkała w Rzeczycy, by później przenieść się do podwarszawskich Ząbek do Ludmiły Żero, łączniczki Związku Walki Zbrojnej, a następnie do Warszawy do siostry Henryka Ossowskiego „Dołęgi”, byłego oficera z Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego. Nie są znane jej dalsze losy. W nakręconym w 1973 roku filmie „Hubal” w rolę Marianny Cel „Tereski” wcieliła się aktorka Małgorzata Potocka.