Sandomierska katedra odsłania swoje tajemnice

Nieznane dotychczas malowidła odkryli konserwatorzy na sklepieniu sandomierskiej katedry. Podobne freski można spotkać jedynie na terenach dawnego Bizancjum.

Pracom w katedrze, związanym przede wszystkim z konserwacją niezwykle cennych fresków bizantyjskich, była poświęcona czwartkowa konferencja w Domu Katolickim.

WYJĄTKOWE SCENY

Malowidła odsłonięte na sklepieniu przedstawiają umęczonego Chrystusa niesionego przez aniołów, a także monumentalnych rozmiarów wizerunek Chrystusa Pantokratora. To - jak podkreślają konserwatorzy - wyjątkowe odkrycie, szczególnie w Polsce i na Zachodzie Europy. Podobne sceny można spotkać jedynie na terenach dawnego Bizancjum - na Bałkanach i w Grecji.
Prace konserwatorskie w katedrze rozpoczęły się w ubiegłym roku. Prowadzone są w prezbiterium i Kaplicy Mansjonarskiej - Najświętszego Sakramentu.
- To niezwykła praca, uważana za jedną z najważniejszych obecnie realizacji w Europie - podkreślił profesor Ireneusz Płuska z Międzyuczelnianego Instytutu Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki w Krakowie.

Zainteresowanie pracami, prowadzonymi w sandomierskiej katedrze, jest w
środowisku konserwatorskim ogromne.

Freski znajdujące się w sandomierskiej katedrze pochodzą z XV wieku, zostały ufundowane przez Władysława Jagiełłę. Podobne malowidła bizantyjsko-ruskie zachowały się również w kolegiacie w Wiślicy, kaplicy zamkowej w Lublinie oraz kaplicy wawelskiej.

- Wszystkie te freski stanowią niewielką cząstkę tego, co znajduje się w sandomierskiej katedrze - zaznaczył profesor Władysław Zalewski, również z Międzyuczelnianego Instytutu Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki.
Na sandomierskich malowidłach można oglądać aż 55 scen z Ewangelii.
- To ogromne dzieło miało zilustrować wszystkim niepiśmiennym historię Chrystusa i Maryi. Szczególnie obecny jest temat Maryi. Wiąże się to z wezwaniem katedry - wyjaśniał profesor Zalewski.

ZACHOWANE PRAWIE W CAŁOŚCI

Do czasu prac konserwatorskich nie wiedziano, w jakiej ilości zachowały się oryginalne freski. XV-wieczne zdobienia były bowiem ukryte pod przemalowaniami Juliusza Makarewicza z lat 30. XX wieku.
- Dzisiaj wiemy, że oryginalne freski zachowały się prawie w całości - powiedział profesor Zalewski.

- Obecna konserwacja pozwoliła odsłonić i odkryć wielką klasę malarstwa bizantyjskiego w sandomierskiej katedrze. Pokazała również, że wyróżniają się one - poza wielkością - pod względem stanu zachowania - podkreśliła Bożena Żbikowska-Sobieraj, kierująca pracami konserwatorskimi w katedrze.

Do pierwszych niezwykłych odkryć w prezbiterium sandomierskiej świątyni doszło już w trakcie prac przygotowawczych. Podczas demontażu stalli na ścianie północnej zostały odsłonięte starsze freski gotyckie. Niespodzianką był dla konserwatorów zespół heraldyczny z dwoma herbami ziemi sandomierskiej.
Prace konserwatorskie trwają również w Kaplicy Mansjonarskiej (Najświętszego Sakramentu), zbudowanej w XV wieku z fundacji kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. Tam, jak poinformował Marek Wawrzkiewicz z Międzyuczelnianego Instytutu Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, natrafiono niedawno na nieznaną warstwę malarską.