Urlop bezpłatny. Czy taki wypoczynek od pracy na pewno nam się opłaca?

Czy można udzielić urlop bezpłatny przed wykorzystaniem wypoczynkowego? Czy z obu urlopów można skorzystać jeden po drugim i w ten sposób połączyć czas ich trwania? To każdy pracownik powinien wiedzieć.

Przepisy nie podają, jak długi może być urlop bezpłatny. Można wystąpić o niego nawet wtedy, gdy jeszcze nie wykorzystaliśmy przysługującego nam urlopu wypoczynkowego. Nie jest też wymagane, by pracownik podał we wniosku przyczynę prośby o taki urlop.

Gdy złożymy już pisemny wniosek, pracodawca musi podjąć decyzję i powiadomić nas o niej. Nawet jeśli nam ona nie odpowiada, bo jest odmowna, nie możemy nigdzie się odwołać. Odmawiając, pracodawca nie ma też obowiązku swojej decyzji uzasadniać.

Prawo pracy nie przewiduje maksymalnej liczby dni urlopu bezpłatnego do wykorzystania w roku kalendarzowym. Z tego rodzaju urlopu szef może nas wezwać tylko z ważnych przyczyn - gdy urlop został udzielony na dłużej niż trzy miesiące i strony przewidziały taką dopuszczalność. Jeśli urlop trwa krócej niż trzy miesiące, pracodawca nie może odwołać nas z urlopu, czyli żądać naszego powrotu do pracy, nawet z ważnych przyczyn.

Tego rodzaju urlopu nie wolno też przedłużać ani skracać jednostronnie, a jedynie za zgodą obu stron.

Urlop bezpłatny może być udzielony wyłącznie na nasz pisemny wniosek. Pracodawca nie ma więc prawa wysłać nas przymusowo na taki „odpoczynek”, by uniknąć na przykład wypłat wynagrodzeń w czasie przestojów. Gdyby taka sytuacja nastąpiła, możemy domagać się, poprzez sąd pracy, wynagrodzenia za ten czas, bo my byliśmy gotowi do wykonywania obowiązków.

Pracodawca powinien przyjąć pracownika po takim urlopie na dotychczasowe stanowisko, zgodnie z zawartą umową. Gdy nie ma takiej możliwości i proponuje mu inne, a pracownik nie wyrazi na to zgody, w ramach porozumienia zmieniającego, wówczas szef może zaproponować mu nowe warunki dając na piśmie wypowiedzenie zmieniające. Do połowy okresu wypowiedzenia zatrudniony ma czas na zastanowienie się, czy przyjmuje te warunki. Jeżeli nie, to dochodzi do ustania stosunku pracy z upływem okresu wypowiedzenia.

Zanim weźmiemy dłuższy urlop bezpłatny, powinniśmy się jednak dobrze zastanowić. W tym czasie jesteśmy zwolnieni z obowiązku świadczenia pracy, ale za ten okres nie przysługuje nam żadne wynagrodzenie - nie tak, jak w czasie urlopu wypoczynkowego. Stosunek pracy ulega czasowemu zawieszeniu i wstrzymane zostają wzajemne świadczenia stron.

Okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się, z nielicznymi wyjątkami, do pracowniczego stażu pracy, a wobec tego jesteśmy wtedy pozbawieni uprawnień należnych nam z racji ubezpieczenia społecznego, w tym, co bardzo ważne, prawa do zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy (nie podlegamy w tym czasie ubezpieczeniom społecznym ani ubezpieczeniu zdrowotnemu).

Nie wlicza się go również do okresów uwzględnianych później przy ustalaniu uprawnień emerytalnych.

Od tej zasady jest tylko jeden wyjątek (art. 1741 § 1 Kodeksu pracy). Jeżeli pracodawca udziela nam urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy na podstawie porozumienia między nimi, okres urlopu bezpłatnego wlicza się do czasu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u naszego dotychczasowego szefa.

Do urlopów bezpłatnych stosuje się przepisy Kodeksu pracy. Są one udzielane na podstawie porozumienia stron, bez względu na staż pracownika i w dniach kalendarzowych, a nie tak zwanych roboczych.

Co ważne, podczas urlopu bezpłatnego możemy bez przeszkód pracować gdzie indziej. Wiele osób wykorzystuje takie wolne na przykład do wykonywania lepiej płatnych prac sezonowych.