W Kielcach historycy rozmawiali o represjach niemieckich na wsi w okresie II wojny światowej

W czwartek 21 września historycy przedstawiali wyniki swoich badań w Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, a kolejnego dnia (dziś, 22 września) obradowali w Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia” IPN w Kielcach. W sumie wygłoszonych zostało niemal 20 referatów.

Tematyka jest ważna i ważny jest rok, w którym spotykamy się na tej konferencji. Przypomnę, że w 2023 mija 80 lat od kiedy Niemcy spacyfikowali wiele polskich wiosek. Przedstawiciele lokalnych społeczności wraz z pracownikami IPN w ostatnich miesiącach odwiedzali te miejsca pamięci na terenie Małopolski, Kielecczyzny, Lubelszczyzny. Cieszę się, że dzięki współpracy z Muzeum Wsi Kieleckiej i Instytutem Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego udało się również przygotować konferencję naukową, która pomoże zebrać i uporządkować wiedzę o tamtych tragicznych wydarzeniach oraz sytuacji w jakiej znaleźli się wówczas mieszkańcy wsi

- mówił dr Robert Piwko, naczelnik Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach.

Blok tematyczny otwierający obrady dotyczył polityki gospodarczej realizowanej przez okupanta. Prelegenci przedstawili problematykę mało znaną, tj. przebieg wysiedleń ludności wiejskiej pod tworzone poligony wojskowe. W drugim panelu wieś polska została zaprezentowana jako zaplecze dla organizacji konspiracyjnych (m.in. Batalionów Chłopskich), a także jako miejsce świadczenia różnych form pomocy. Panel zamykający pierwszy dzień obrad miał na celu przedstawienie polskich i niemieckich źródeł historycznych. Referenci sięgnęli do analizy zapisów prasy podziemnej oraz artykułów pism niemieckojęzycznych.

Oprócz tego przedstawione zostały jednostki policyjne i wojskowe, które realizowały akcje represyjne na polskiej wsi. Oprócz udziału niemieckich zmotoryzowanych oddziałów żandarmerii został poruszony temat wojsk węgierskich i ich stosunku do polityki terroru stosowanej wobec Polaków. Jeden z prelegentów przedstawił temat eksterminacji Polaków na terenach dzisiejszej Białorusi. Kolejny panel dotyczył Lubelszczyzny, a w szczególności przebiegu akcji wysiedlania ludności polskiej z terenów Zamojszczyzny. W bloku tematycznym kończącym obrady prelegenci omówili przykłady zbiorowych i jednostkowych zbrodni niemieckich dokonanych w 1943 r. Podsumowaniem panelu był referat omawiający zagadnienie ścigania zbrodniarzy niemieckich. W trakcie wykładu została zaprezentowana spuścizna Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Kielcach, a także stan badań, charakterystyka źródeł i postulaty badawcze.

Organizatorzy konferencji podkreślali, że celem dyskusji było przedstawienie w szerokim kontekście historycznym oraz społecznym losów ludności zamieszkującej obszary wiejskie w okresie II wojny światowej, ze szczególnym uwzględnieniem zbrodni niemieckich popełnionych w 1943 r. Prelegenci poruszyli zagadnienia dotyczące terroru i pacyfikacji polskich wsi, omówią stan badań nad procesami gospodarczymi, w tym wzrostu obciążeń ekonomicznych. Ponadto w programie konferencji znalazły się referaty ukazujące łączność życia wsi z działalnością podziemia niepodległościowego.

Organizatorami konferencji byli: Muzeum Wsi Kieleckiej, Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Kielcach, Instytut Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Źródło: Delegatura IPN w Kielcach