W Zabytkowym Zakładzie Hutniczym w Maleńcu zrekonstruowali powstańczą broń - XIX-wieczną wyrzutnię rac kongrewskich [ZDJĘCIA, WIDEO]

- W okresie powstań narodowych, jak zauważa dr Maciej Chłopek, dyrektor Zabytkowego Zakładu Hutniczego w Maleńcu, staropolskie zakłady metalurgiczne zaangażowane były w produkcję broni i amunicji na potrzeby walki niepodległościowej. Fabryki żelazne pracujące nad Czarną, Kamienną i Bobrzą, posiadały niezbędne do tego surowce, technologie oraz wykwalifikowany personel.

W czasie powstania listopadowego armaty odlewano między innymi w zakładzie wielkopiecowym w Samsonowie zaś pociski artyleryjskie produkowano w Hucie „Rejów” na terenie dzisiejszego Skarżyska-Kamiennego. W okresie powstania styczniowego w konspiracyjną produkcję uzbrojenia zaangażowane były nie tylko duże zakłady rządowe, ale również mniejsze ośrodki przemysłowe działające w dobrach prywatnych. Jedną z konspiracyjnych wytwórni broni zorganizowali w Maleńcu bracia Franciszek i Józef Bocheńscy, właściciele dóbr Ruda Maleniecka. Produkowano i naprawiano w niej broń sieczną, w tym piki i kosy bojowe. - Na terenie Zabytkowego Zakładu Hutniczego w Maleńcu do czasów współczesnych zachowały się oryginalne konstrukcje przemysłowe i urządzenia wytwórcze, pamiętające czasy styczniowej insurekcji. Dziś dawna fabryka żelaza w Maleńcu to jeden z najważniejszych świętokrzyskich zabytków techniki a jednocześnie symbol zaangażowania w sprawę narodową zakładów dawnego Zagłębia Staropolskiego - mówi dyrektor i podkreśla, że pamięć o tym przywraca inicjatywa członków grupy rekonstrukcji historycznej, działającej przy Zabytkowym Zakładzie Hutniczym w Maleńcu, której celem było odtworzenie XIX-wiecznej wyrzutni rakietowej z okresu powstań narodowych.

- W tym roku na pamiątkę wybuchu powstania styczniowego postanowiliśmy zrekonstruować wyrzutnie rac kongrewskich - mówi Jacek Turalski, jeden z pomysłodawców przedsięwzięcia. - Broń ta z powodzeniem wykorzystywana była w okresie powstania listopadowego i sporadycznie w okresie powstania styczniowego. Przy rekonstrukcji wyrzutni korzystaliśmy z doświadczeń Stowarzyszenia Artylerii Dawnej „Arsenał” oraz planów generała Józefa Bema-jednego z propagatorów bojowego wykorzystania rac kongrewskich. W ramach prac odtworzyliśmy drewniany stojak i prowadnicę do puszczania rakiet, które połączono żelaznymi zaczepami. Na wyrzutni zainstalowaliśmy repliki rac z drewnianymi lotkami. Wykonane z żelaza i wyposażone w ładunki zapalające i wybuchowe race stanowiły skuteczną broni przeciwko jeździe i piechocie nieprzyjaciela. Ich zasięg wynosił nawet 2 tysiące metrów - opowiada.

Zrekonstruowane uzbrojenie ma stać się częścią ekspozycji dawnej fabryki żelaza w Maleńcu, prezentującej staropolskie tradycje patriotyczne w zakresie konspiracyjnej produkcji broni i uzbrojenia z okresu powstań narodowych. Będzie również wykorzystywane w pokazach i działalności edukacyjnej, prowadzonej przez grupę rekonstrukcji historycznej "Patrioci i Fabrykanci Zagłębia Staropolskiego".