Centralny Port Komunikacyjny, czy gwałtowny spór o przyszłość inwestycji

Projekt nowoczesnego lotniska w centrum kraju nie jest pomysłem PiS. Projekt analizowano wcześniej, a szeroko opowiadał o nim w latach 2011-12 minister odpowiedzialny za infrastrukturę w rządzie PO-PSL Cezary Grabarczyk. W archiwach Newsweeka można przeczytać zapowiedzi ministra - lokalizacja, tam gdzie obecne CPK, wizja rozwoju, identyczna, nawet skala budowy porównywalna do zakładanych obecnie. Choć dziś jak żart brzmi, że pierwsze loty mogłyby odbywać się z tego lotniska w 2020 r. I jeszcze jedno - nawet nazwa podobna. Grabarczyk opowiadał o Centralnym Porcie Lotniczym, dziś realizujemy Centralny Port Komunikacyjny, bo do elementu lotnisko dołożono ważny wątek rozbudowy sieci kolejowej (tzw. szprychy), przyczyniający się do zwalczania wykluczenia komunikacyjnego.

Popularne w dyskusjach są argumenty pokazujące, że w sprawie inwestycji rzekomo "nic się nie dzieje", a urzędnicy i menedżerowie tylko pobierają pensje. Takie zarzuty dotyczą m.in. Marcina Horały, wiceministra rozwoju, pełnomocnika rządu ds. CPK. Mit trafia do wyobraźni. Lotniska nie ma, a pełnomocnik i pracownicy spółki CPK biorą wypłaty. Jednak oceniając obiektywnie, przygotowania do inwestycji idą bardzo sprawnie. Etap prac budowlanych, to w każdej dużej inwestycji ostatni etap, czasami 30% czasu. Cała reszta to przygotowanie dokumentacji, czasami bardzo złożonej, i doprowadzenie do samej budowy. A jak wygląda inwestycja jesienią 2023 roku? Inwestor ma decyzję środowiskową, zatwierdzony Plan Generalny, promesę Urzędu Lotnictwa Cywilnego na założenie lotniska. W procesie administracyjnym to ogrom pracy, która została już wykonana.

Na terenie przyszłego lotniska prowadzone są badania geologiczne (w tym odwierty), których celem jest przygotowanie prac budowlanych.

Z badań nad perspektywami ruchu lotniczego w Polsce wynika, że po 7 latach działania CPK w obsługiwanych będzie 40 mln pasażerów. Obecnie możliwości Okęcia to czysto teoretycznie – po znaczących inwestycjach – maksymalnie 30 mln pasażerów rocznie. Jednak w 2022 r. główne warszawskie lotnisko obsłużyło ok. 15 mln pasażerów. A perspektywy dwukrotnego wzrostu liczby pasażerów obsługiwanych w tym miejscu są wątpliwe. Okęcie jest bowiem zbyt mocno wciśnięte w miasto, aby mogło stać się prawdziwym hubem przesiadkowym.

Dla porównania w 2022 r. we Frankfurcie obsłużono prawie 50 mln pasażerów. Perspektywy wzrostu ruchu są przy tym ogromne, gdyż na wielu lotniskach nie powrócono jeszcze do poziomu przewozów sprzed pandemii COVID-19.

Koszty budowy nie będą obciążały wyłącznie polskiego budżetu. Struktura finansowania zakłada, że 60% środków pochodzić będzie z instrumentów dłużnych (pożyczki, obligacje), a bezpośrednio wykładane środki będą pochodziły od inwestora strategicznego oraz z budżetu państwa. Bezpośrednie zaangażowanie budżetu państwa (lub innych środków publicznych) w budowę lotniska ma wynieść ok. 9 złotych. To kwota znacząca, ale wobec potrzeb rozwojowych nieistotna. Przypomnijmy – w budżecie na 2023 r. limit wydatków państwa przewidziano na około 693 mld zł. Wspomniane 9 mld zł to 1,3% rocznych wydatków państwa, a faktycznie ich wydatkowanie będzie rozłożone w czasie.

We wtorek rano poinformowano o wyborze inwestora mniejszościowego dla CPK - konsorcjum Vinci Airports i IFM Global Infrastructure Fund, które deklaruje możliwość zainwestowania do 8 mld zł w budowę lotniska. Inwestorom zewnętrznym zaoferowano do 49 proc. spółce CPK (kontrola właścicielska zostaje więc w rękach Skarbu Państwa).

Vinci Airports to prywatny operator lotnisk na świecie. Jak podał, firma zarządza w różnej formie ponad 70 lotniskami w 13 krajach i zatrudnia ok. 270 tys. pracowników. Jest firmą o francuskim rodowodzie, obecnie w strukturze właścicielskiej największą grupę stanowią udziałowcy instytucjonalni z USA.

Wybór takiego inwestora ma podwójne znaczenie. Po pierwsze, dostarczy on kapitał do budowy lotniska. Ale też, z racji, że jest to inwestor związany z branżą lotniczą (a nie inwestor finansowy, szukający okazji w różnych sferach gospodarki), gwarantuje on nawiązanie poważnych relacji biznesowych między różnymi portami lotniczymi i jest znany w branży lotniczej. Jego obecność podnosi (i tak dużą) wiarygodność polskiego przedsięwzięcia.

Najciekawszą częścią biznesplanu dla CPK jest kwestia związana z dodatkowymi przychodami, nie z obsługi pasażerów, ale towarów dostarczanych drogą powietrzną. Raport renomowanej firmy doradczej EY, wskazuje, że samo przesunięcie obsługi cargo lotniczego z lotnisk niemieckich na CPK da w ciągu 30 lat 200 mld złotych więcej w polskim budżecie z tytułu ceł i podatku VAT. W tej chwili transport lotniczy cargo w Polsce kuleje. Lotnisko Chopina w Warszawie obsługuje dziś mniej niż 1 proc. europejskiego cargo lotniczego.

Obecnie aż 62 proc. cargo lotniczego z Europy Środkowo-Wschodniej jest wywożone ciężarówkami do lotnisk w Europie Zachodniej. Większość takiego ruchu obsługuje Frankfurt i Amsterdam. Budowa CPK zmieni tę sytuację diametralnie. Twórcy raportu obliczyli, że już od połowy lat 30. dodatkowe dochody budżetu państwa z cła i VAT generowane będą przekraczały miliard złotych rocznie.

Zgodnie z prognozami IATA (Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych), wielkość importu cargo do Polski (z UE i spoza) wzrośnie z ok. 75 tys. ton w 2022 r. do ok. 932 tys. ton w 2060 r. I jest to scenariusz „średni”. Dane w scenariuszu optymistycznym są znacznie większe.

Nieprawdziwe są informacje o rzekomym wywłaszczaniu właścicieli nieruchomości na terenie planowanego lotniska za kwoty nieodpowiadające wartości nieruchomości. Dla CPK powstał specjalny system wywłaszczeniowy uwzględniający nie tylko wartość nieruchomości, ale też rekompensujący udział w całym procesie administracyjnym.

Dzięki wprowadzeniu Programu Dobrowolnych Nabyć (PDN), wartość każdej nieruchomości określana jest przez rzeczoznawców, a przy sprzedaży właściciele otrzymują ofertę na poziomie 140 proc. wartości budynków i 120 proc. wartości gruntu. Do projektu PDN zgłosiło się dotychczas ponad 1300 właścicieli posiadających prawie 3600 ha.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź "Dziennik Bałtycki" codziennie. Obserwuj dziennikbaltycki.pl!