Kolagen i jego ważna rola w rehabilitacji

Kolagen i jego rodzaje

W ludzkim ciele występuje ponad dwadzieścia typów kolagenu, a każdy z nich różni się budową i pełnioną funkcją. Wszystkie je jednak łączy wspólna cecha – niezwykła jak na cząsteczkę naturalnie syntezowaną przez organizm wytrzymałość. Właściwości mechaniczne kolagen zawdzięcza swojej budowie molekularnej – cząsteczki tego białka mają zdolność do łączenia się w długie włókna, a te – przestrzennego skręcania i splatania się w bardzo wytrzymałe i elastyczne siatki. Sieci kolagenowe są podporą dla wszystkich narządów wewnętrznych. To dzięki obecności włókien kolagenowych odpowiednie struktury naszego ciała są sprężyste i zdolne przenosić duże siły.

Popularny gość

Stwierdzenie, że kolagen jest najpopularniejszym białkiem naszego organizmu jest jak najbardziej prawdziwe. Zwłaszcza w
układzie ruchu znajdują się struktury prawie całkowicie zbudowane z włókien kolagenowych. Im więcej dana struktura zawiera kolagenu – tym jest bardziej sprężysta, wytrzymała na odkształcanie i jest zdolna przenosić większe siły.

Pierwsze skojarzenie nasuwa się więc samo – stawy. Ścięgna i więzadła zawierają aż 86 procent kolagenu, a chrząstka jest w połowie zbudowana z tego białka. Wysoką zawartość kolagenu obserwuje się w mazi stawowej – substancji wypełniającej jamy wszystkich stawów, zapobiegającej tarciu jednej kości o drugą. To właśnie dzięki tej niesamowitej cząsteczce ciężkie kości nie ścierają się na powierzchni styku, ale mają zdolność sprężystego przesuwania się względem siebie.

Inna tkanka zbudowana w ogromnej przewadze z kolagenu to skóra. Białko to stanowi miękkie rusztowanie dzięki któremu skóra jest w stanie zapewnić ochronę wrażliwym częściom ciała. Całą odporność i elastyczność skóra zawdzięcza rusztowaniu kolagenowemu, które leży u podstaw jej struktury.

Dużą zawartość kolagenu w suchej masie wykazuje też rogówka oka, ściany naczyń krwionośnych i kości.

W ciągłym ruchu

W ludzkim ciele cały czas zachodzą procesy destrukcji i odbudowy włókien kolagenowych. W wyniku różnych procesów w kolagenowej tkaninie powstają ubytki, które nasz organizm ma za zadanie zacerować. W ciągu jednego roku w zdrowym ludzkim ciele zachodzi obrót aż około trzech kilogramów kolagenu! Dlatego synteza tego białka musi być bardzo wydajna aby pokryć całe nań zapotrzebowanie. Jednak już po 25 roku życia bilans kolagenowy zaczyna być ujemny. Nasze komórki z wiekiem mają coraz mniejszą wydajność, dlatego produkują nie tylko mniej kolagenu, ale jest on też słabszej jakości.

Im bardziej jakaś część naszego ciała jest używana, tym więcej mikrouszkodzeń tam powstaje i zachodzi silniejszy obrót kolagenem. Naukowcy odkryli na przykład, że w czasie wysiłku fizycznego i krótko po nim ogromne ilości kolagenu płyną wraz z krwią w okolice stawów i tam są wykorzystywane do odbudowy powstałych w trakcie ćwiczeń ubytków.

Złota rączka

Kolagen jest w ludzkim ciele - pojawia się tam, gdzie jest najbardziej potrzebny i reperuje różnego rodzaju usterki. Jest taką złotą rączką – krążąc we krwi wyłapywany i zużywany jest tam, gdzie ciało tego potrzebuje.

Naukowcy w ostatnich latach skupiają dużą uwagę wokół kolagenu. Cała gałąź nauki zwana medycyną regeneracyjną opiera się na zastosowaniu tego białka do odtworzenia powstałych w organizmie ubytków. Syntetyczne siatki kolagenowe są wszczepiane operacyjnie w różne miejsca w ludzkim ciele, aby sprowokować komórki do osadzania się na nich jak na rusztowaniach. W ten sposób naukowcy mają nadzieję wyhodować nawet całe narządy!

Kolagen stał się bardzo ważnym składnikiem kosmetyków mających wstrzymać starzenie się skóry, jest także szeroko stosowany w suplementach diety mających pomóc na schorzenia układu ruchu oraz żył. Ale czy te formy podania tego białka są naprawdę skuteczne?

Nie tędy droga, kolego!

– Wbrew producentom wielu środków kolagen przy podaniu doustnym ma dość słabe działanie – mówi Katarzyna Olszewska, farmaceutka. – Białka podawane doustnie trawią się w przewodzie pokarmowym. Z tego względu nie można także podać tą drogą innego białkowego leku – insuliny, lecz trzeba ją sobie wstrzykiwać.

Podanie kolagenu na skórę też ma dość ograniczone zastosowanie, gdyż jego duża cząsteczka nie jest w stanie spenetrować bariery naskórka i przeniknąć do krwiobiegu. Największą skuteczność leczniczą, poza operacyjnym wszczepieniem membran kolagenowych, mają dostawowe zastrzyki z tego białka stosowane w schorzeniach układu ruchu.

Nowe oblicze kolagenu

W ostatnich latach polscy naukowcy wynaleźli nową metodę otrzymywania kolagenu.
Okazało się, że kolagen z ryb jest w swojej budowie molekularnej o wiele bardziej podobny do ludzkiego. Sprawia to, że z powodzeniem może odbudowywać ubytki w ludzkich tkankach i nie wywiera przy tym żadnych działań niepożądanych ani odpowiedzi ze strony układu odpornościowego.

Po drugie w wyniku wynalezienia procesu wyodrębniającego i oczyszczającego kolagen, nauczyli się też poddawać jego cząsteczkę fragmentacji. Wyodrębnione mikrocząstki kolagenowe zawieszane są w bezpiecznym do użycia hydrożelu.

Jednak Nano-kolagenem nie wystarczy się po prostu posmarować. Aby faktycznie pokonał on barierę naskórka, należy go wtłoczyć przez skórę używając rozmaitych technik promujących wchłanianie. Dopiero po przeniknięciu przez skórę krótkie łańcuchy nanobiałka łączą się w wytrzymałe włókna i mogą być wykorzystywane do odbudowy wielu struktur ludzkiego organizmu.

Schorzeń, które powstają przez ubytki kolagenu jest bardzo wiele. Wraz z wynalezieniem nanokolagenu pojawiły się nadzieje na skuteczne leczenie wielu dysfunkcji układu ruchu, takich jak zwyrodnienia stawów, kontuzje sportowe, choroby reumatyczne, a nawet osteoporozę. Hydrożele kolagenowe pomagają leczyć choroby skóry, a także żylaki.

Warto dać mu szansę

– W rehabilitacji zawsze istniała ogromna luka – mówi fizjoterapeuta Tomasz Paprzycki z Kliniki Rehabilitacji Kolagenowej ĆTERNA. – Mogłem pomóc pacjentom zmniejszając ból i przywracając odpowiednie ułożenie struktur układu ruchu względem siebie. Jednak właściwym lekarzem był po prostu czas - powstałe w tkankach ubytki musiały zagoić się same, jeśli miały taką zdolność. Gojenie było długotrwałe, często nie było w stanie samoistnie przebiec do końca. Raz uszkodzone miejsce już zawsze pozostawało nadwrażliwe, pacjenci wracali do mnie ze stale odnawiającymi się dolegliwościami. Zastosowanie kolagenu wypełniło tę lukę. Nareszcie czuję, że terapia, którą przeprowadzam jest pełna.

Rehabilitacja z użyciem aktywnego żelu kolagenowego jest metodą, która opiera się w całości na procesach naturalnych. Organizm jest po prostu wspomagany, napędzany do procesów samonaprawczych.
– Rehabilitacja kolagenowa jest doskonałym rozwiązaniem dla osób po 30 roku życia. Im organizm jest starszy, tym możliwości regeneracyjne ma mniejsze. Aktywny kolagen odmładza stawy, powodując wzrost możliwości naprawczych tkanek – przekonuje Marta Stachowiak, fizjoterapeutka ze szpitala MSWiA w Poznaniu. – Jest też doskonałym rozwiązaniem dla sportowców - w ich organizmach obrót kolagenem jest największy i to dla nich skrócenie czasu potrzebnego na powrót do aktywności po urazie jest szczególnie ważne, aby zapobiegać spadkowi ogólnej formy.

Naukowcy z Poznania są pionierami w badaniach nad aktywnymi cząsteczkami nanokolagenu. Tutaj też powstała pierwsza w Polsce klinika rehabilitacyjna, gdzie zespół ekspertów kliniki we współpracy z Uniwersytetem Medycznym w Poznaniu opracował autorskie terapie aktywnym kolagenem.

Używane do fizjoterapii preparaty kolagenowe zostały przebadanie w Katedrze Biofizyki Uniwersytetu Medycznego w
Poznaniu, a ich skład i skuteczność jest naukowo udowodniony.