Nieinwazyjna Wentylacja Mechaniczna - nowa metoda leczenia niewydolności oddechowej

Czym jest niewydolność oddechowa i u kogo może występować?
Niewydolność oddechowa oznacza upośledzenie sprawności układu oddechowego, który nie jest w stanie dostarczyć odpowiedniej ilości tlenu do organizmu i wydalić z niego dwutlenku węgla. W konsekwencji dochodzi do niedoboru tlenu i nadmiaru dwutlenku węgla w organizmie, co prowadzi do kwasicy oddechowej.

Niewydolność oddechowa może być:
- ostra - Pojawia się w ciągu kilku minut (np. ciało obce w drogach oddechowych), godzin (np. stan astmatyczny) lub dni (np. ostra niewydolność oddechowa dorosłych, np. w przebiegu zapaleń płuc lub toksycznego uszkodzenia płuc tzw. ARDS). Jest to stan zagrażający życiu i może wystąpić u każdej osoby, u której rozwinie się ostre, ciężkie schorzenie układu oddechowego. Jeśli nie zostanie podjęte odpowiednie leczenie, pacjent może umrzeć.

- przewlekła - To stopniowe i narastające przez dłuższy czas pogarszanie się funkcji oddechowej, prowadzące do zaburzeń wymiany gazowej i przewlekłego niedotlenienia. Rozwija się na przestrzeni kilku miesięcy czy lat u osób z przewlekłymi schorzeniami układu oddechowego (POChP, astma oskrzelowa, rozstrzenia oskrzeli, włóknienie płuc, pylice płuc), ale może również wystąpić w przebiegu chorób układu krążenia (np. wady serca), chorób ściany klatki piersiowej upośledzających mechanikę oddychania (skrzywienie kręgosłupa, złamania mostka i żeber, uraz przepony). Znaczna otyłość, choroby centralnego i obwodowego układu nerwowego także predysponują do wystąpienia przewlekłej niewydolności oddechowej.

Jakie są objawy niewydolności oddechowej i w jaki sposób możemy rozpoznać, że doszło do tego rodzaju zaburzeń?
W przypadku ostrej niewydolności oddechowej najbardziej charakterystyczne objawy to: nagła duszność, sinica, przyspieszenie oddechu, jak również objawy ze strony układu nerwowego: pobudzenie, splątanie, zaburzenia świadomości. Objawy przewlekłej niewydolności oddechowej częściowo zależą od choroby będącej jej przyczyną. Typowe jest zmniejszenie tolerancji wysiłku, ból głowy, przewlekła senność. Rozpoznanie stawia się na podstawie wyników badań gazometrycznych oraz przebiegu schorzenia będącego jej bezpośrednia przyczyną.

W przypadku podejrzenia niewydolności oddechowej wykonuje się następujące badania: pulsoksymetrię, czyli przezskórne oznaczenie wysycenia krwi tlenem, gazometrię, czyli badanie poziomu gazów we krwi, RTG klatki piersiowej, Tomografię lub USG, spirometrię (badanie pojemności płuc).

Jakie jest postępowanie w niewydolności oddechowej, czy można bezpośrednio pomóc osobie, u której występują niepokojące objawy?

Narastająca duszność i sinica świadczą o rozwijaniu się u pacjenta niewydolności oddechowej. Proces może być rozłożony w czasie albo mieć gwałtowny przebieg. Ponieważ serce i mózg są bardzo wrażliwe na niedotlenienie, stan ten wymaga udzielenia pacjentowi właściwej pomocy i skierowania go na specjalistyczne leczenie.

Ostra niewydolność oddechowa wymaga dobrze zorganizowanego postępowania. Niezbędne jest wezwanie pomocy lekarskiej oraz bezpośrednia opieka nad pacjentem. Optymalne działanie w każdej tego typu sytuacji to podanie tlenu do oddychania, co pozwala dostarczać większą ilość tlenu do narządów, szczególnie do mózgu. W przypadku zaostrzeń przewlekłej niewydolności oddechowej pacjenci mają zwykle do dyspozycji leki, które mogą poprawić ich stan – głównie wziewne preparaty rozkurczające oskrzela lub preparaty sterydowe. Jeśli chory ma je przy sobie i współpracuje, podaje się mu standardową dawkę. Część pacjentów z bardziej zaawansowaną niewydolnością ma również w domu koncentratory tlenu, możliwa jest więc tlenoterapia. W każdym przypadku wystąpienia ciężkich objawów pacjent powinien trafić do szpitala.

Na czym polega leczenie szpitalne pacjentów z niewydolnością oddechową?
Istotą postępowania jest zlikwidowanie przyczyny, która doprowadziła do niewydolności oddechowej, czyli leczenie zapalenia płuc, zaostrzeń astmy czy POChP. Niezbędne jest również podawanie tlenu, antybiotyków, leków rozszerzających oskrzela i przeciwzapalnych. Pacjenci wymagają pobytu w Oddziale Wewnętrznym lub w specjalistycznym Oddziale Pulmonologicznym, niekiedy w Oddziale Intensywnej Terapii. Jeśli standardowe leczenie nie przynosi poprawy konieczne jest wspomaganie wentylacji przy pomocy respiratora, aby zapewnić prawidłową wymianę gazową i dotlenienie organizmu. Potrzeba zastosowania respiratora do niedawna wiązała się z koniecznością intubacji pacjenta, uśpienia i leczenia w Oddziale Intensywnej Terapii - jest to tzw. wentylacja inwazyjna. Sytuacja zmieniła się wraz z rozpowszechnieniem stosowania wentylacji nieinwazyjnej.

Czym różni się ta metoda leczenia i u kogo może być stosowana?
Wentylacja nieinwazyjna polega ona na stosowaniu wentylacji mechanicznej bez intubowania pacjenta, ale z zastosowaniem masek twarzowych, nosowych lub ustników, co pozwala na częściowe uniknięcie niedogodności związanych z wentylacją inwazyjną .Przede wszystkim chory nie jest usypiany, może przyjmować posiłki, płyny, normalnie kontaktować się z otoczeniem. Unika się również zakażeń układu oddechowego związanych z intubacją. Aparat do wentylacji nieinwazyjnej składa się z maski zakładanej na nos lub nos i usta, połączonej przewodem z urządzeniem wytwarzającym dodatnie ciśnienie. Maska, która jest mocowana na głowie za pomocą elastycznych pasów, powinna szczelnie przylegać do twarzy. Jest ona połączona elastycznym wężem z aparatem wielkości pudełka na buty. Aparat wspomaga oddychanie pacjenta, ułatwiając przepływ powietrza do płuc i odciążając mięśnie oddechowe.

Aby można zastosować wentylację nieinwazyjną pacjent musi być przytomny i współpracować podczas terapii. W przypadku bardzo ciężkiej niewydolności oddechowej konieczna może być wentylacja inwazyjna.

Czy ta metoda leczenia jest często stosowana w Polsce?
Zarówno na świecie jak i w Polsce wzrasta liczba pacjentów, u których jest stosowana ta metoda leczenia. W Polsce jest uruchomiony został program POLVENT, którego celem jest zmniejszenie śmiertelności z powodu przewlekłych chorób płuc poprzez tworzenie sal nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej. Program działa od 2016 roku i planowane jest jego rozszerzenie. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. św. Rafała w Czerwonej Górze przystąpił do Programu w 2016 r. Obecnie w Oddziale II Chorób Płuc i Gruźlicy oraz w Oddziale I Pulmonologii uruchomiono sale do leczenia pacjentów z niewydolnością oddechową przy pomocy nieinwazyjnego wspomagania wentylacji (NWW). W każdej z tych sal znajdują się 4 stanowiska kompletnie wyposażone w nowoczesny sprzęt (respiratory, maski, monitory, inhalatory), dzięki czemu możliwe jest leczenie pacjentów z zaawansowanymi chorobami płuc prowadzącymi do niewydolności oddechowej wg. najnowszych standardów. Odpowiednio wyszkolona kadra lekarska i pielęgniarska gwarantuje doskonałą jakość opieki nad pacjentami.

Jak długo pacjent z niewydolnością oddechową może być w ten sposób leczony?
Nieinwazyjne wspomaganie wentylacji (NIV) można stosować okresowo, do czasu poprawy stanu pacjenta i wyleczenia przyczyny niewydolności oddechowej. Natomiast u pacjentów z przewlekłymi, zaawansowanymi chorobami płuc, ta metoda leczenia może być stosowana przewlekle, również w warunkach domowych.

Do tej pory jedyną metodą poprawiającą komfort życia tych pacjentów było stosowanie przewlekłej tlenoterapii w warunkach domowych. Obecnie możliwość zastosowania NIV w warunkach domowych stanowi duży postęp w leczeniu chorych z przewlekłymi chorobami płuc, skraca okres hospitalizacji i poprawia jakość życia.

NIV prowadzona jest w domu, przez kilka – kilkanaście godzin dziennie, głównie w nocy. Używane są do tego proste w obsłudze respiratory, obsługiwane przez samego pacjenta lub jego rodzinę. Efektem NIV prowadzonej w domu, niekiedy przez wiele lat, jest długotrwała poprawa wentylacji, ustąpienie objawów związanych z chroniczną hipowentylacją (np. poranne bóle głowy, zmęczenie), zwiększenie wydolności fizycznej, niekiedy możliwość powrotu do normalnej aktywności życiowej, zmniejszenie ilości infekcji układu oddechowego oraz częstości i długości hospitalizacji. W Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. św. Rafała w Czerwonej Górze działa Ośrodek Wentylacji Domowej, który ma pod opieką kilkudziesięciu pacjentów. Mają oni zapewniony nowoczesny sprzęt oraz specjalistyczną opieką lekarską i pielęgniarską oraz rehabilitację w warunkach domowych.

Poznaj i zastosuj w swojej diecie 25 zasad zdrowego żywienia

Te domowe aktywności pomogą Ci szybko spalić kalorie!	Zdrowy kręgosłup - oto ćwiczenia, które pomogą. Wypróbuj!
Naturalne afrodyzjaki dla kobiet i mężczyzn, które na pewno masz w swojej kuchni [ZDJĘCIA]	Te witaminy i mikroelementy wzmocnią twój organizm [ZDJĘCIA]
Nie chcesz zachorować na raka? Oto 6 najważniejszych zasad diety	Lista domowych czynności, które poprawiają zdrowie i urodę