Polacy rozczarowani pompami ciepła? „Na rynku pojawiło się sporo nieodpowiedniej jakości pomp ciepła". Co jest powodem niezadowolenia?

Audyt energetyczny budynku, w którym będzie instalowana pompa ciepła, powinien być jednym z pierwszych kroków poprzedzających całą inwestycję. Jest bowiem niezbędny do dopasowania odpowiedniej mocy pompy.

Na co najczęściej narzekają posiadacze pomp ciepła? Sprawdź w naszej galerii

– W przeszłości audyty energetyczne często były pomijane, ale obecnie są wymagane m.in. przy ubieganiu się o dofinansowanie. Niestety, z powodu braku profesjonalizmu audytorów i świadomości właścicieli domów wiele audytów jest przeprowadzanych online. Taki audyt jest niestety bezwartościowy i prowadzi do błędnych obliczeń tłumaczy Dariusz Król z Solplanet.

Jak podkreśla, „tylko na podstawie pełnej analizy dokumentów i stanu faktycznego audytor może prawidłowo określić zapotrzebowanie na energię niezbędną do tego, aby ogrzać dom".

Na wydajność energetyczną pompy negatywnie wpływa też brak właściwego przygotowania budynku przed jej instalacją. Chodzi o przeprowadzenie termomodernizacji. Polega ona na dostosowaniu budynku do specyfiki pracy pompy ciepła. Brak wykonania tego kroku może wiązać się z wyższymi kosztami utrzymania pompy, w tym wysokimi rachunkami za prąd i problemami natury technicznej.

Dobór mocy pompy jest kluczowym elementem planowania instalacji grzewczej. Niewłaściwie dobrana moc urządzenia może prowadzić do niekorzystnych skutków, większego zużycia prądu i skrócenia żywotności pompy.

Pompa ciepła o zbyt małej mocy nie będzie po prostu w stanie odpowiednio ogrzać budynku, nawet mimo pracy na najwyższych obrotach. Zbyt duża moc pompy ciepła z kolei prowadzi do taktowania. Oznacza ono częste włączanie i wyłączanie sprężarki, co skraca jej żywotność i prowadzi do nadmiernego zużycia energii elektrycznej. Skutkuje to również wyższymi rachunkami za prąd oraz koniecznością częstszych napraw i serwisu, co generuje dodatkowe koszty.

Punkt projektowy, ustalany przez projektanta całej instalacji – to temperatura, do jakiej należy dostarczyć odpowiednią ilość energii, aby utrzymać komfort termiczny w budynku mimo niskiej temperatury otoczenia. Dobieranie mocy pompy wyłącznie do punktu projektowego jest jednak błędem, ponieważ w Polsce dni o skrajnie niskiej temperaturze zdarzają się bardzo rzadko. To, zdaniem eksperta, właśnie dlatego moc pompy powinna być dostosowana do punktu biwalentnego.

– Określa on moment, w którym zapotrzebowanie na ciepło przewyższa możliwości wytworzenia energii cieplnej przez pompę ciepła. Wtedy konieczne jest uruchomienie dodatkowego źródła ciepła, na ogół grzałki elektrycznej, która stanowi kolejny ważny element mający wpływ na wydajność pomp ciepła – wyjaśniono.

Niektórzy inwestorzy twierdzą, że pompa powinna efektywnie ogrzewać dom nawet wtedy, gdy na zewnątrz jest -20 stopni Celsjusza. W Polsce takie warunki atmosferyczne zdarzają się rzadko, zwykle przez kilka czy kilkanaście dni w ciągu całego sezonu grzewczego.

Aby ogrzać dom w tak niskich temperaturach bez użycia dodatkowego źródła ciepła, należałoby wybrać pompę o dużej mocy. Takie urządzenie będzie jednak z jednej strony pobierać znacznie więcej prądu niż grzałka, z drugiej zaś spowoduje wystąpienie w cieplejsze dni wspomnianego efektu taktowania, skracając żywotność najdroższego elementu pompy ciepła – sprężarki.

– Korzystając z grzałki dogrzewającej, można sprawić, że pompa będzie efektywniejsza i jednocześnie tańsza w eksploatacji – podkreśla Król.

– W branży pojawiła się pilna potrzeba zwiększenia kontroli nad jakością instalacji grzewczych wykonywanych przez specjalistów zajmujących się pompami ciepła. Moim zdaniem większość z tych instalacji nie spełniłaby norm odbiorów technicznych – tłumaczy ekspert.

– Brak wodoszczelnych rozdzielnic w standardzie IP65, pomijanie dławików na przewodach czy umieszczanie rozdzielnic pod rurami wodnymi to tylko niektóre z rażących zaniedbań. Poprawa standardów montażu jest niezbędna, aby zapewnić klientom skuteczność i bezpieczeństwo systemów pomp ciepła – wymienia.

Do najczęściej popełnianych błędów należą między innymi:

• brak wyczyszczenia całej instalacji hydraulicznej,
• źle dobrane miejsce instalacji pompy,
• błędnie dobrane średnice rur,
• niedopasowane lub brak filtrów przed wymiennikiem ciepła,
• nieprawidłowo zamontowana jednostka zewnętrzna.

Od maja br. Departament Kontroli Jakości Rynku przy Izbie Gospodarczej Urządzeń OZE informuje o nadużyciach w programach dotacyjnych dotyczących parametrów pomp ciepła deklarowanych przez producenta. Głównymi poszkodowanymi są osoby, które skorzystały z dotacji chcąc wymienić źródło ciepła na nowe przyczyniając się tym samym do poprawy jakości powietrza w swojej okolicy.

– Mam nadzieje, że NFOŚiGW jak najszybciej wdroży do swoich programów dotacyjnych zapisy dotyczące zaostrzenia regulaminu dla pomp ciepła, wypracowane na ostatnim spotkaniu, które odbyło się pod koniec zeszłego miesiąca. Zapewnią one dotowanie pompom ciepła, których parametry będą potwierdzone przez akredytowane laboratorium znajdujące się na terenie UE – tłumaczy dr Adam Nocoń, Prezes Izby Gospodarczej Urządzeń OZE.

– Dzięki tym zmianom beneficjent nie zostanie oszukany. Nie rozumiem, dlaczego od samego początku istnienia programu, takiego zapisu dla pomp ciepła nie wprowadzono, jak miało to miejsce w wypadku kotłów na pelet – dodaje.

Jednocześnie poinformował, że w piątek, 17 listopada, odbędzie się spotkanie Izby Gospodarczej Urządzeń OZE z przedstawicielami UOKIK, którego tematem przewodnim ma być przeprowadzenie jak najszybszej kontroli pomp ciepła wprowadzonych do obrotu.

Jak podają przedstawiciele Izby, w najbliższej przyszłości mają być wprowadzone zmiany dotyczących pomp ciepła w Programie „Czyste Powietrze” oraz kontrole UOKIK. Takie działania pozwoliłyby skutecznie wyeliminować z rynku nieodpowiedniej jakości pompy ciepła, jak miało to miejsce w wypadku kotłów na biopaliwa stałe.

Okazuje się, że w Polsce wymiany jest około 3 mln pieców o najniższej klasie, czyli tzw. kopciuchów, ale uchwały antysmogowe ma 14 województw. W 8 zakaz używania wysokoemisyjnych źródeł ciepła wchodzi już od stycznia 2024 r. Eksperci podkreślają, że likwidacja wysokoemisyjnych pieców jest prowadzona na dużą skalę, to jednak w domach jednorodzinnych wymienionych powinno być jeszcze około 3 miliony kopciuchów o najgorszych parametrach.

W 8 województwach zakaz używania pieców określonych w uchwale wchodzi w życie 1 stycznia 2024 roku. W 3 kolejnych od wiosny lub od lipca 2024. Oznacza to, że najpóźniej w przyszłym roku swoje piece niespełniające norm będą musieli wymienić mieszkańcy 11 województw. Od 2028 roku niemal nigdzie w Polsce nie będzie można używać pieców poniżej klasy 5.

– W 2022 roku pomp ciepła brakowało, chętni do ich instalacji musieli czekać dosyć długo. Obecnie dostępność tych urządzeń jest duża, producenci i dystrybutorzy zwiększyli produkcję i dostawy do naszego kraju. Nie czeka się na nie dłużej niż miesiąc, nawet na wysokiej klasy urządzenia o niskim poborze energii. Widzimy jednak rosnące zainteresowanie i wzrost liczby zapytań, a także próśb o wyceny zakupu i instalacji takich urządzeń. Zapewne ma to związek z wchodzącym w wielu miejscach w życie od stycznia zakazem wykorzystywania pieców o najgorszych parametrach emisyjności – mówi Dawid Pantera z Viessmann.