Samolot TS-11 Iskra na ulicach Radomia. Przewieziono go na testy

Samolot przewożono z terenu 42 Bazy Lotnictwa Szkolnego w Radomiu do firmy Zremb przy ulicy Mokrej w Radomiu. - Teraz czeka nas wykonanie elementu mocującego do wręg wewnętrznych samolotu. Potem będzie przeprowadzona próba wytrzymałości samolotu przez nacisk 5 ton między samolotem a podłożem. Musimy sprawdzić czy to mocowanie wytrzymuje wymóg postawiony przez konstruktora całego pomnika – mówi Jarosław Kowalik, inicjator budowy instalacji pomnika, która ma stanąć na rondzie Narodowych Sił Zbrojnych.

To bardzo ważna część całego przedsięwzięcia. Cała instalacja będzie się składała z czterech samolotów i wysięgników. Samoloty, a zwłaszcza ich skrzydła stanowią swego rodzaju żagle, więc całość musi wytrzymać nie tylko huraganowe wiatry, ale też nadzwyczajne oblodzenia, ośnieżenia. Po przeprowadzenia testów wytrzymałości co ma się zakończyć do 10 lipca samolot zostanie przewieziony z powrotem na teren jednostki wojskowej na Sadkowie.

Chcę podkreślić rolę radomskiej firmy ZREMB. Oni podjęli się czegoś, czego nie chciała się podjąć ani stocznia w Gdyni, ani Mostostal Siedlce, ani specjalistyczna firma konstrukcyjna ze Śląska. Nie zawiedliśmy się natomiast na poczuciu patriotyzmu lokalnego ze strony właściciela firmy ZREMB – powiedział Jarosław Kowalik.

Przetestowany samolot dołączy po testach do trzech innych samolotów, które stoją na terenie jednostki wojskowej. Tam przeprowadzone będą malowania i zabiegi konserwacyjne wszystkich czterech samolotów, które będą stanowiły elementy instalacji. Następnym etapem całego przedsięwzięcia będzie budowa już samej podstawy i konstrukcji instalacji na rondzie Narodowych Sił Zbrojnych. Aby wykonać fundament trzeba będzie wylać 350 metrów sześciennych betonu, a stalowe wysięgniki będą ważyły około 45 ton. Do sfinalizowania tej społecznej inicjatywy potrzeba około 2 milionów złotych. Trwa zbiórka pieniędzy. Pierwsze prace wsparła finansowo znana radomska firm ITM Poland, wśród darczyńców są nie tylko pasjonaci lotnictwa, ale też radomskie firmy, piloci lub rodziny radomskich lotników.

Na razie nie wiadomo jeszcze, kiedy będzie budowana sama instalacja i kiedy nastąpi odsłonięcie pomnika. Teoretycznie byłoby to możliwe 11 listopada, ale to termin mało realny. Kolejne uwzględniane daty to kwietniowe święto 42. Bazy Lotnictwa Szkolnego w Radomiu oraz kolejna edycja pokazów lotniczych Air Show, które odbędą się w ostatni weekend sierpnia 2025 roku. Samolot TS-11 Iskra jest jednym z symboli Radomia z kilku powodów. Jego konstruktorem był radomianin Tadeusz Sołtyk. Samoloty przez lata służyły do szkolenia pilotów na radomskim lotnisku. Ciekawostką jest to, że na lotnisku w Radomiu stacjonowały w latach 70-tych i 80-tych trzy eskadry samolotów TS-11 Iskra po 24 samoloty w każdej eskadrze plus trzy samoloty zapasowe, czyli razem ponad 70 maszyn. Dzisiaj to liczba niewyobrażalna, bo cała polska armia ma obecnie zaledwie 16 odrzutowców do szkolenia pilotów. Tyle bowiem samolotów M-346 Bielik jest w bazie lotniczej w Dęblinie. W Radomiu nie ma już wojskowych odrzutowców, pilotów szkoli się na turbośmigłowych samolotach PZL-130 Orlik.