Umowa darowizny w 2023 roku – na czym polega i jak ją sporządzić? W tych przypadkach nie musisz odprowadzać podatku

Zgodnie z przepisami zawartymi w artykule 888 Kodeksu Cywilnego „przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzeczy obdarowanego kosztem majątku”. Ze względu na jednostronny charakter dokumentu, darczyńca nie ma możliwości wnioskowania o zadośćuczynienie od osoby obdarowanej.

Najczęściej umowa darowizny dotyczy przekazania prawa własności (np. ruchomości lub nieruchomości), jednak świadczenie darczyńcy może polegać także na zapłacie określonej sumy pieniężnej, zwolnieniu osoby obdarowanej z długu, ustanowieniu praw majątkowych czy zniesieniu hipoteki. Co istotne, prawo nie przewiduje ograniczeń w zakresie zawierania takiej umowy, co oznacza, że obdarowanym i darczyńcą może być w zasadzie każdy.

W większości przypadków umowa darowizny może zostać zawarta w dowolny sposób, choć najczęściej jest to forma pisemna lub aktu notarialnego. Dokument sporządzony w dwóch egzemplarzach powinien zawierać dane takie jak:

• datę i miejsce sporządzenia umowy;
• oznaczenie stron (imię, nazwisko, adres, numery seryjne dowodów obdarowanego i darczyńcy);
• określenie przedmiotu darowizny (np. marka samochodu, rok produkcji, numer rejestracyjny);
• oświadczenie o przyjęciu darowizny wraz z datą jej wykonania (jeśli nie przekazano jej w momencie zawarcia umowy);
• podpisy stron.

Darczyńca może też zawrzeć w umowie obowiązek wskazanego zaniechania lub działania, czyli tzw. polecenie. Obdarowany w taki sposób zostanie zobowiązany do zdobycia określonego zawodu, wykształcenia, opieki nad darczyńcą, wystawienia nagrobku czy pokrycia kosztów leczenia.

Osoba obdarowana może wnioskować o zwolnienie z obowiązku wykonania polecenia w wyniku znaczącej zmiany stosunków np. przy zachorowaniu. Oceną wskazanych okoliczności zajmuje się sąd.

Przeczytaj też:Testament wzajemny – kiedy warto spisać i co zrobić by był ważny?

Przepisy nie regulują maksymalnej wysokości darowizny, jaką można wręczyć obdarowanemu. Warto jednak pamiętać, że jeśli jej wartość przekroczy określony prawnie limit, konieczne będzie odprowadzenie podatku.

Kwota wolna zależy od poszczególnych grup podatkowych i obecnie wynosi:

• 36 120 zł (grupa I) – m.in. wstępni, zstępni, ojczym, pasierb, zięć, synowie,
• 27 090 zł (grupa II) – m.in. zstępni rodzeństwa, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, małżonkowie zstępnych
• 5733 zł – osoby, które nie są spokrewnione z darczyńcą.

Co istotne, do powyższych kwot wliczają się wszystkie darowizny z okresu pięciu lat poprzedzających rok ostatniego nabycia. W ramach grupy I wyróżnia się także grupę 0, która jest całkowicie zwolniona z podatku (małżonek, rodzice, dzieci, wnuki, dziadkowie, rodzeństwo, pasierb, ojczym i macocha), o ile informacja o przekazanym majątku zostanie dostarczona fiskusowi na druku SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy.

Umowa darowizny może zostać odwołana w dwóch przypadkach. Pierwszy dotyczy sytuacji, gdy osoba obdarowana dopuści się rażącej niewdzięczności wobec darczyńcy, czyli np. znieważy go, pobije, nadużyje zaufania, okradnie czy przyczyni się do jego śmierci.

Darczyńca ma rok na odwołanie darowizny, licząc od momentu, gdy dowiedział się o rażącej niewdzięczności obdarowanego. Co istotne, można przed oraz po wykonaniu darowizny.

Drugi przypadek uprawniający do zerwania umowy darowizny to znaczące pogorszenie się sytuacji majątkowej darczyńcy. Warto jednak pamiętać, że jeśli sytuacja finansowa darczyńcy pogorszy się po wykonaniu darowizny, odwołanie nie będzie możliwe.